Δεν τερματίστηκε, δεν διαλύθηκε, ο αγωγός Nord Stream 2 βρίσκεται επισήμως σε αναμονή και ορισμένοι στη Γερμανία εξακολουθούν να ελπίζουν ότι θα χρησιμοποιήσουν αυτόν τον αιματοβαμμένο αγωγό στο μέλλον, γράφει ο Mykhailo Gonchar.
Ο Ουκρανός Mykhailo Gonchar είναι αρχισυντάκτης του περιοδικού Black Sea Security Journal και πρόεδρος του Κέντρου Παγκόσμιων Μελετών «Στρατηγική XXI».
Η Γερμανία είναι η καλύτερη χώρα στον κόσμο για πέμπτη συνεχή χρονιά – είναι ένας τίτλος από τον περασμένο Νοέμβριο που μου έμεινε. Πώς θα μπορούσε ένα έθνος να επιτύχει μια τόσο θαυμαστή μεταμόρφωση, από ένα πλήρες ερείπιο να γίνει η οικονομική δύναμη της Ευρώπης, από ηθική χρεοκοπία να γίνει υπόδειγμα ελευθερίας, δημοκρατίας και αρετής;
Με τρεις λέξεις, η απάντησή μου είναι: Οι δίκες της Νυρεμβέργης. Η Γερμανία αντιμετώπισε το παρελθόν της, αποδέχθηκε την ευθύνη της και βρήκε τη σωτηρία.
Η πολεμική ενοχή στον γερμανικό πολιτικό και κοινωνικό λόγο είναι σαν τη βαρύτητα, πάντα παρούσα. Και, δυστυχώς, αθόρυβα, εργαλειοποιήθηκε από το Κρεμλίνο με τόσο σκοτεινό τρόπο, ώστε τώρα χρειαζόμαστε μια νέα δίκη για να αναμετρηθούμε με την αιματοβαμμένη κληρονομιά του Nord Stream 2 – το χειρότερο λάθος της Γερμανίας σε αυτόν τον αιώνα.
Ορισμένοι Γερμανοί πολιτικοί αρχίζουν να αναλαμβάνουν την ευθύνη για την καταστροφική ενεργειακή πολιτική. Και είναι ζωτικής σημασίας να μάθει ο γερμανικός λαός πώς η εγγενής σηματοδότηση που ήρθε μαζί με τη συνεχιζόμενη αποτυχία της κυβέρνησης της Άνγκελα Μέρκελ να τερματίσει τον Nord Stream 2 ερμηνεύτηκε στρεβλά από τον Πούτιν ως πράσινο φως για επίθεση στην Ουκρανία.
Τι συνέβη όμως; Είναι σημαντικό να έχουμε το σωστό πλαίσιο πριν μπορέσουμε να δούμε πώς η Μόσχα διάβασε τα ακούσια σήματα που τηλεγραφούσε το Βερολίνο.
Η Ostpolitik έγινε η κυρίαρχη πολιτική θεωρία στη Γερμανία μετά την επανένωση, επειδή λειτούργησε άψογα για να φέρει κοντά δύο τμήματα της χώρας. Έτσι αυτό το δόγμα κατευθύνθηκε χαρούμενα προς την Ανατολή με σχεδόν τυφλή πίστη ότι θα κάνει ένα ανάλογο θαύμα στους Ρώσους. Ο Τίμοθι Σνάιντερ την ονόμασε πολιτική του αναπόφευκτου, όπου η ειρήνη και η ασφάλεια θεωρούνται δεδομένες, εφόσον ο εμπορικός κύκλος εργασιών συνεχίζει να αυξάνεται.
Σε αυτό το λανθασμένο πλαίσιο, ο Nord Stream 1, στη συνέχεια ο Turk Stream, και μετέπειτα ο Nord Stream 2, δεν ήταν απλά οικονομικά έργα, αλλά ήταν αγνά και όμορφα περιστέρια ειρήνης από όλες τις χώρες, τα οποία η Ουκρανία θα έπρεπε να είχε καλωσορίσει. Το πόσο λάθος και πόσο επιζήμια ήταν αυτή η διαστρεβλωμένη αφήγηση είναι πλέον ξεκάθαρο σε όλους όσοι είναι πρόθυμοι να αντιμετωπίσουν τα γεγονότα.
Με τους αγωγούς του θανάτου, το Κρεμλίνο είχε δύο στόχους: να συμπιέσει την Ουκρανία από τη διαμετακόμιση φυσικού αερίου και να εδραιώσει την κυριαρχία της Gazprom στις ευρωπαϊκές αγορές φυσικού αερίου – ελέγχοντας τις διαδρομές διαμετακόμισης καθώς και το εμπόρευμα. Αυτό δεν αφορούσε ποτέ στο εμπόριο.
Όσο η Ρωσία εξαρτιόταν από την Ουκρανία για τη διαμετακόμιση του φυσικού αερίου, τα χέρια του Πούτιν ήταν δεμένα και δεν μπορούσε να διεξάγει τον πόλεμό του. Όταν ξεκίνησε η λειτουργία του Nord Stream 1 το 2011, η διέλευση μέσω της Ουκρανίας διακόπηκε. Ο Turk Stream άρχισε να διοχετεύει φυσικό αέριο στην Ευρώπη το 2020. Η ίδια ιστορία επαναλήφθηκε.
Είναι αλήθεια ότι μέχρι το 2014, η ουκρανική αγορά φυσικού αερίου, η οποία διαφθείρεται σκόπιμα από τη Ρωσία, ήταν αδιαφανής και δυσλειτουργική. Έτσι, η Γερμανία θα μπορούσε να δικαιολογήσει αξιόπιστα τη συναίνεσή της στους Streams του Πούτιν. Αλλά όπως έγραψε ο Μάθιου Κάρνιτσνιγκ για το Politico, «η απόφαση του 2015 να ανάψει το πράσινο φως για τον αγωγό Nord Stream 2 παρά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία […] δεν άνοιξε απλώς την πόρτα στον Πούτιν να προχωρήσει περαιτέρω, αλλά τον ενθάρρυνε ουσιαστικά να το κάνει».
Στα πρώτα πέντε χρόνια της περιόδου μετά τον Γιανουκόβιτς (2014-2019), η Ουκρανία μεταρρύθμισε πλήρως την αγορά ενέργειας, ικανοποιώντας κάθε απαίτηση της ΕΕ.
Η Γερμανία συνέχισε να υποστηρίζει το αγαπημένο σχέδιο του Πούτιν, παρόλο που το υπάρχον δίκτυο διαμετακόμισης υπερέβαινε τις ανάγκες της Γερμανίας για εισαγωγές φυσικού αερίου. Το 2020-2021 ήταν σαφές σε κάθε αντικειμενικό παρατηρητή ότι ο Nord Stream 2 (δυναμικότητας 55 bcma) δεν χρειαζόταν, επειδή το δίκτυο διαμετακόμισης της Ουκρανίας, μέσω του οποίου η Γερμανία προμηθευόταν φυσικό αέριο επί δεκαετίες, είχε πλεονάζουσα δυναμικότητα περίπου διπλάσια (100 bcma). Οι εκκλήσεις της Ουκρανίας να τερματίσει τις παρακαμπτήριες οδούς απορρίφθηκαν με συνοπτικές διαδικασίες.
Αμερικανοί αξιωματούχοι εξήγησαν ότι η συνέχεια της ρωσικής διαμετακόμισης μέσω της Ουκρανίας αποτελεί κύριο αποτρεπτικό παράγοντα και ότι αν η Γερμανία την αφαιρέσει, η αρχιτεκτονική της εθνικής ασφάλειας στην ευρωπαϊκή ήπειρο θα καταρρεύσει. Η Γερμανία είτε δεν κατάλαβε είτε αρνήθηκε να εξετάσει αυτά τα επιχειρήματα. Αντ’ αυτού, οι διπλωμάτες της γελούσαν με τους «πολεμοκάπηλους» Αμερικανούς.
Το σκεπτικό του Πούτιν είναι ακατανόητο, αλλά αν αναγνωρίσουμε όσα εκτυλίχθηκαν μετά την Κριμαία και ζουμάρουμε στους τελευταίους 24 μήνες του έπους του Nord Stream 2, θα μπορούσαμε να πούμε, χωρίς υπερβολή, ότι η αποτυχία της κυβέρνησης Μέρκελ να κλείσει τον αγωγό του θανάτου παρότρυνε τον Πούτιν προς τον μεγάλο πόλεμο.
Το Κρεμλίνο γνώριζε ότι η Γερμανία είχε καταλάβει τον απώτερο στόχο του, που ήταν να αποσπάσει την Ουκρανία από τη διαμετακόμιση φυσικού αερίου. Ωστόσο, οι πολιτικοί ηγέτες της Γερμανίας ήταν πρόθυμοι να συμμετάσχουν στη γυμνή υποκρισία – κάνοντας λόγο για «εμπορική συμφωνία».
Στη Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια, το 2007, ο Πούτιν διακήρυξε την απαίτησή του για μια σφαίρα επιρροής- και από τότε, χιλιάδες Ουκρανοί έχασαν τη ζωή τους – θύματα της πολεμικής συμπεριφοράς του Κρεμλίνου. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Πούτιν είδε την προθυμία της Γερμανίας να αγκαλιάσει τον Nord Stream 2 – διαλύοντας την ασφαλιστική πολιτική της Ουκρανίας έναντι της ρωσικής κλιμάκωσης – ως ένα νεύμα και ένα κλείσιμο του ματιού.
Καθισμένος εκεί, απομονωμένος, στο γραφείο του στο Κρεμλίνο για δύο χρόνια, με τις αυταπάτες του να ετοιμάζονται, ο Πούτιν σκέφτηκε: η Μέρκελ καταλαβαίνει τι προσπαθώ να πετύχω και σέβεται το δικαίωμά μου να εξουσιάζω το «εγγύς εξωτερικό». Η Γερμανία είναι μάλιστα πρόθυμη να ανταγωνιστεί τους γείτονές της – Πολωνία, Βαλτικές χώρες κ.λπ. – για να κάνει το δικό μας θέλημα στο πλαίσιο της ΕΕ. Επιπλέον, το γερμανικό κοινό φαίνεται να χειραγωγείται εύκολα: Οι ΗΠΑ σας συμβουλεύουν ενάντια στον αγωγό μου, ίσως θα έπρεπε να το ονομάσουμε μια αμερικανική προσπάθεια παραβίασης της γερμανικής κυριαρχίας. Ίσως, θα πρέπει να χρησιμοποιήσω τα κανάλια προπαγάνδας και τους «κρυφούς» ειδικούς για να ενισχύσω αυτό το ψέμα.
Αλλά πριν ξεκινήσω το λουτρό αίματος, επιτρέψτε μου να διπλοτσεκάρω για μια τελευταία φορά, ο Πούτιν μπορεί να σκεφτόταν όταν δημοσίευσε το αφηρημένο, ανούσιο δοκίμιό του τον Ιούλιο του περασμένου έτους – ένα μανιφέστο που δικαιολογούσε τη φιλοδοξία του να απορροφήσει την Ουκρανία. «Η πραγματική κυριαρχία της Ουκρανίας είναι δυνατή μόνο σε συνεργασία με τη Ρωσία». Και ανακοίνωσε τις προθέσεις του με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο που ήξερε.
Πώς θα αντιδράσει η Γερμανία; Απλά ένα εμπορικό σχέδιο, ακόμα; Κι η φωνή στο κεφάλι του Πούτιν του ψιθύριζε: «Ό,τι κι αν κάνω η Γερμανία με καλύπτει, η υποστήριξή της στον αγωγό του πολέμου, τον αγωγό της απομόνωσης της Ουκρανίας, μου το λέει αυτό. Όταν τον Μάιο του 2021, ο Τζο Μπάιντεν δέχτηκε τις κυρώσεις ως χειρονομία καλής θέλησης προς τη Γερμανία, ο Πούτιν κατέληξε στο συμπέρασμα υπάρχει μια σιωπηρή συνεννόηση εδώ και πως κανέναν δεν πειράζει που παίρνει την Ουκρανία.
Αυτή είναι η σκληρή αλήθεια που κανείς δεν θέλει να ακούσει. Υπάρχει μια συντριπτική επιθυμία να το κρύψουν κάτω από το χαλί και να γιορτάσουν τη «δύσκολη και θαρραλέα» απόφαση που έλαβε η γερμανική κυβέρνηση όταν τελικά έβαλε στο συρτάρι τον Nord Stream 2. Δεν τερματίστηκε, δεν διαλύθηκε, το έργο βρίσκεται επισήμως σε αναμονή. Ορισμένοι στη Γερμανία εξακολουθούν να ελπίζουν ότι θα χρησιμοποιήσουν αυτόν τον αιματοβαμμένο αγωγό στο μέλλον.
Μιλώντας στην Μπούντεσταγκ, ο πρόεδρος Ζελένσκι το έθεσε ξεκάθαρα: «Όταν σας είπαμε ότι ο Nord Stream ήταν ένα όπλο και μια προετοιμασία για έναν μεγάλο πόλεμο», αρνηθήκατε να μας ακούσετε. Σας παρακαλούμε να μην θάψετε ξανά το κεφάλι σας στην άμμο. Για να βρούμε τη σωτηρία, πρέπει πρώτα να αναμετρηθούμε με την αλήθεια.
www.euractiv.gr
0 Σχόλια