Σωκράτης Φάμελλος: Ειδικό τέλος στις τράπεζες για να επιστρέψουν τα 4,7 δισ. στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις

 

Με τις προτάσεις μας δίνουμε τη δική μας απάντηση στην οικονομία για ανάπτυξη, δίκαιη φορολογία και σύγχρονη Πολιτεία υπογράμμισε ο Σωκράτης Φάμελλος

Το σχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ - ΠΣ για ανάπτυξη, δίκαιη φορολογία και σύγχρονη Πολιτεία ξεδίπλωσε ο Σωκράτης Φάμελλος κατά την ομιλία του στο 6ο Διεθνές Συνέδριο του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, με τον πρόεδρο του κόμματος να τονίζει ότι συγκρούονται δύο κόσμοι. «Αν θα εξυπηρετούνται λίγοι με πάρα πολλά κέρδη και το άλλο αν θα έχουμε πλουραλισμό στην οικονομία με ισχυρή πολιτεία».

«Ο πλουραλισμός της οικονομίας, είναι η βασική αντίληψη του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ και η αντίθεσή μας με ένα σημερινό οικονομικό και πολιτικό μοντέλο, που στηρίζει τα καρτέλ και τα υπερκέρδη τους» υπογράμμισε ο Σωκράτης Φάμελλος και τόνισε ότι «ο κ. Μητσοτάκης υπηρετεί άλλες προτεραιότητες, που εξυπηρετούν λίγους και όχι όσους δρουν και επιχειρούν».

(EUROKINISSI/ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ)

Σε αυτό το πλαίσιο κατέθεσε την πρόταση ώστε από τα «4,7 δισ. άδικα κέρδη των τραπεζών να υπάρξει ειδικό τέλος που θα επιστρέψει στη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα για αποκέντρωση, καινοτομία και πλουραλισμό της παραγωγικής βάσης. Να γυρίσει στην οικονομία. Μιλάμε για ένα δυναμικό σχεδόν 800.000 επιχειρήσεων».

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ - ΠΣ ζήτησε παράλληλα να σπάσουν τα καρτέλ, οι «εναρμονισμένες πρακτικές και αυτό σημαίνει ισχυροποίηση της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Γιατί δεν υπάρχει κανονιστική απόφαση για το όριο κερδών και τη ψαλίδα επιτοκίων στις ελληνικές τράπεζες; Το ίδιο δεν πρέπει να γίνει στην εφοδιαστική αλυσίδα;» διερωτήθηκε.

Μιλώντας για το υπερπλεόνασμα, ο Σωκράτης Φάμελλος επισήμανε ότι δεν είναι από την αναγκαία φορολόγηση της αισχροκέρδειας και των άδικων υπέρογκων υπερκερδών, αλλά όπως αποκαλύπτει η ΑΑΔΕ τα 7,123 δισ. είναι από αύξηση φόρων σε σχέση με το 2023 και τα 3,575 δισ. είναι από έμμεσους άδικους φόρους.

«Τα 2,62 δισεκατομμύρια ευρώ είναι αύξηση 16,31% των εσόδων από ΦΠΑ σε σχέση με το 2023, δηλαδή πλήττει τις ευάλωτες κυρίως κοινωνικές ομάδες» τόνισε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ - ΠΣ και σχολίασε ότι τα επιδόματα είναι παραδοχή αδυναμίας πολιτικής, λέγοντας ότι δείχνουν θα συνεχιστεί το ίδιο λανθασμένο οικονομικό μοντέλο.

(SYRIZA.GR)

«Χωρίς ισχυρό ιδιωτικό τομέα δεν θα έχουμε ισχυρό κοινωνικό κράτος»

Ειδικότερα, αναφέρθηκε στις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, όπως είναι η ενίσχυση της παραγωγικότητας, μέσα από παραγωγικές επενδύσεις, η προώθηση της καινοτομίας και ιδιαίτερα στην κυκλική, κλιματικά ουδέτερη και ψηφιακή οικονομία, ένα δίκαιο, αποκεντρωμένο και βιώσιμο αναπτυξιακό πρότυπο -με διαφάνεια και ισοτιμία στις λειτουργίες της οικονομίας- και η πολιτική εξωστρέφειας με παραγωγή υψηλής προστιθέμενης αξίας ελληνικών προϊόντων που θα αξιοποιεί τους εθνικούς πόρους, φυσικούς και ανθρώπινους.

Ξεκαθάρισε ότι «χωρίς ισχυρό ιδιωτικό τομέα δεν θα έχουμε ισχυρό κοινωνικό κράτος», για να ξεπεράσουμε, όπως είπε, τις «ιδεοληψίες που ακούγονται πολύ συχνά για την Αριστερά».

Συνεχίζοντας, ο Σωκράτης Φάμελλος άσκησε σφοδρή κριτική στην κυβέρνηση για την τρέχουσα κατάσταση της οικονομίας, καταλογίζοντάς της συγκεκριμένες αποτυχίες από την ακύρωση της αναπτυξιακής στρατηγικής που τέθηκε σε εφαρμογή από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ μέχρι τα «απογοητευτικά», όπως είπε, νούμερα της απορρόφησης των κονδυλίων του Ταμείου Ανάπτυξης.

Σημείωσε, δε ότι η βασική αντίληψη του ΣΥΡΙΖΑ-Π» είναι «ο πλουραλισμός της οικονομίας», σε αντίθεσή «με το σημερινό οικονομικό και πολιτικό μοντέλο, που στηρίζει τα καρτέλ και τα υπερκέρδη τους».

Παράλληλα, πρότεινε την ενίσχυση του ρόλου της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, των εναλλακτικών χρηματοδοτικών εργαλείων και των συνεταιριστικών τραπεζών, προκειμένου να αναλάβουν έναν πιο ενεργό ρόλο στη χρηματοδότηση των επιχειρήσεων.

Όλη η ομιλία του Σωκράτη Φάμελλου

Θα μου επιτρέψετε αρχικά να ευχαριστήσω τον πρόεδρο του Οικονομικού Επιμελητηρίου, τα μέλη της διοίκησης και τα μέλη του Επιμελητηρίου, το Επιμελητήριο για τη διοργάνωση του συνεδρίου, αλλά και όλους και όλες εσάς που παρακολουθείτε το συνέδριο. Και θέλω να πω, αξιότιμοι προσκεκλημένοι, ότι είναι πολύ σημαντικό το ότι το Επιμελητήριο μας δίνει μια ευκαιρία με τον τίτλο του συνεδρίου και την επιλογή της εξωτερικής ανάγνωσης του προβλήματος, να βγούμε από την πίεση της καθημερινότητας και της επικοινωνίας και να αξιολογήσουμε τις κατακλυσμιαίες γεωπολιτικές, κοινωνικές και τεχνολογικές εξελίξεις που περιγράφουν τη νέα σύνθεση του κόσμου, όπως πολύ ορθά αναφέρεται στον τίτλο του συνεδρίου.

Χθες το πρωί, ετοιμάζοντας το τελικό κείμενο, είχα και εγώ μια πολύ μεγάλη ευκαιρία να φύγω λίγο από αυτή την καθημερινότητα των προβλημάτων για να συζητήσουμε για τα μεγάλα που τα ξεχνάμε. Και οφείλω να προσθέσω εξαρχής, και για να «σοκάρω» τη συζήτηση, ότι στο νέο πλαίσιο που συζητάμε πρέπει να θέσουμε μια εισαγωγική επισήμανση ότι ο δυτικός κόσμος που ξέρουμε, ή που ξέραμε, απομακρύνεται τα τελευταία χρόνια από τις αρχές της ανάλυσης και του σχεδιασμού, και το λέω γιατί είμαι στο Οικονομικό Επιμελητήριο, του προγραμματισμού της οικονομίας, αλλά και από βασικές αρχές της επιστήμης, του ορθολογισμού και της Δημοκρατίας που ήταν όλα σήμα κατατεθέν της συγκρότησης του δυτικού κόσμου. Και το βλέπουμε αυτό ιδιαίτερα τους τελευταίους μήνες με την αποδόμηση λειτουργιών της Δημοκρατίας, την απαξίωση διεθνών οργανισμών, την υποτίμηση του ρόλου των κρατών και των κυβερνήσεων, αλλά και των διεθνών συνθηκών, και του μη σεβασμού βασικών ατομικών δικαιωμάτων που μας ένωσαν και βρεθήκαμε και στη δική μας Δημοκρατία ως χώρα εδώ και δύο αιώνες.

Η θεοποίηση του γρήγορου κέρδους, από την άλλη μεριά, και η κυριαρχία των υποκριτικών επιχειρημάτων της ελεύθερης αγοράς - γιατί αναγνωρίζω μια συζήτηση για τον ιδιωτικό τομέα, αλλά όχι για την υποκριτική αξιοποίηση αυτής, τη λεγόμενη ανωτερότητα και αυτορρύθμιση της ελεύθερης αγοράς - οδήγησε σε εκτεταμένες αβεβαιότητες και για την αγορά και για τις κοινωνίες - ας πάρουμε την κλιματική κρίση για να συμφωνήσουμε 100% όλοι μαζί. Τη διάψευση αυτής της ανωτερότητας την είδαμε όλοι και όλες στην κρίση της πανδημίας, όταν όλοι και όλες σωστά γυρίσαμε στη δημόσια υγεία. Χωρίς καμία διάθεση πεσιμισμού όμως, οφείλω να δώσω ένα εισαγωγικό περίγραμμα, το οποίο είναι ότι ζούμε τον αιώνα των μεγάλων αβεβαιοτήτων, αλλά και μιας γενικευμένης κρίσης ανασφάλειας. Και αυτό μας αφορά όλους και όλες, και γιατί αφορά την κοινωνική συνοχή και τη βιωσιμότητα, αλλά και γιατί επηρεάζει το επιχειρείν, το οικονομικό προϊόν, την εργασία και την ανάπτυξη, που είναι και θεσμικά το αντικείμενο του Οικονομικού Επιμελητηρίου. 

Στο ευρύτερο πλαίσιο, θα μου επιτρέψετε μερικούς τίτλους, και μπορούμε να συμφωνήσουμε ή να διαφωνήσουμε, αλλά πρέπει κάπως να ξεκινήσουμε τη συζήτηση. Ποια είναι η ευρύτερη κρίση ανασφάλειας; Βάζω πρώτα, και λόγω αφετηρίας, αλλά και λόγω κρισιμότητας, το τριπλό σπιράλ κατάρρευσης των οικοσυστημάτων, του κλίματος και των πρώτων υλών, το οποίο το ζούμε όλοι και όλες από διαφορετικές πλευρές. Ας προσθέσουμε την οικονομική κρίση της δεκαετίας που πέρασε, την προσφυγική κρίση, την πανδημία - κανείς και καμία δεν περίμενε κάτι τέτοιο -, τον κοινωνικό θυμό και την αδικία που εκφράζεται πολύ συχνά με μια μεγάλη άνοδο της ακροδεξιάς, τη νέα κρίση ασφάλειας και τον πολλαπλασιασμό των πολεμικών συρράξεων και στη γειτονιά μας, την απαράδεκτη διαφαινόμενη στροφή στην οικονομία του πολέμου, αλλά και τον εμπορικό πόλεμο που κήρυξε ο κ. Τραμπ μόνος εναντίον όλων. Και όλα αυτά στο πλαίσιο μιας ολοένα και πιο παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, που μεταφέρεται ανατολικά, με μια νέα πολυπολικότητα, με ανατροπή των συμβατικών σχέσεων εργασίας και παραγωγής, αλματώδη άνοδο της τεχνολογίας, της τεχνητής νοημοσύνης, των big data, συγκέντρωση και συγκεντροποίηση κεφαλαίου στους πολυεθνικούς ομίλους που πλέον δεν ελέγχεται εύκολα από τα κράτη, που το χρειαζόμαστε όλοι και για το κοινωνικό κράτος, με μαζική και παράνομη διαχείριση προσωπικών δεδομένων, παραβίαση ιδιωτικότητας, αδυναμία τήρησης και ενίσχυσης των κανόνων του ανταγωνισμού, ιδιαίτερα στο υπερεθνικό πλαίσιο, αδυναμία λειτουργίας των θεσμών και της Δημοκρατίας που δεν απαντούν στα νέα χαρακτηριστικά της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας, που όλα αυτά αλλάζουν και τον κόσμο και την οικονομία, όπως τουλάχιστον τα ξέραμε. 

Πάντως η κυριαρχία του νόμου του ισχυρού, είτε σε παγκόσμιο επίπεδο, με τις επιλογές του κ. Τραμπ, είτε σε επίπεδο γειτονιάς, θα έχει μόνο ηττημένους. Και αυτό που αποκαλύπτεται σοκαριστικά είναι ότι τα περισσότερα από όσα σας περιέγραψα είναι αποτελέσματα του λανθασμένου μοντέλου οικονομίας και πολιτικής που ακολουθούμε μέχρι τώρα ως κυρίαρχο μοντέλο, γιατί πολλαπλασιάζει τις ανισότητες. Και δυστυχώς κανένα οικονομικό θαύμα δεν μπορεί να αποτελέσει λύση, αν δεν υπάρχει και μια ισχυρή κοινωνία και πολιτεία στην οποία όλοι και όλες ζούμε μέσα.

Από την ανάλυση του πλαισίου προκύπτουν και πολλές από τις ελλείψεις που πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Ας ξεκινήσουμε με αυτές που συμφωνούμε, αλλά σίγουρα οι ελλείψεις αυτές αφορούν και την Ευρώπη. Η ευρωπαϊκή ενοποίηση θα ήταν μια απάντηση, δεν λέω όλων των προβλημάτων, αλλά θα είχαμε κάπου να στηριχτούμε. Καθυστερεί επικίνδυνα, το βλέπουμε τώρα τελευταία. Η ενιαία και αυτόνομη πολιτική ασφάλειας και διπλωματίας της Ευρώπης επίσης θα έδινε απαντήσεις σήμερα, μετά το «εκκρεμές» με τον κ. Μπάιντεν και με τον κ. Τραμπ που μας αφήνει στον αέρα ως ευρωπαϊκή οικογένεια. Ο προγραμματισμός της οικονομίας, με πλουραλισμό των οικονομικών παραγόντων, της ιδιωτικής οικονομίας, επίσης θα έδινε απαντήσεις απέναντι στη συγκέντρωση του κεφαλαίου και τον ανεξέλεγκτο πλέον χαρακτήρα του. Η ενίσχυση θεσμών, και παγκόσμιων και τοπικών, θα έδινε απαντήσεις. Λείπει και από την Ευρώπη, δεν αφορούν μόνο την Ελλάδα αυτά που λέω, είμαι στο ευρωπαϊκό πλαίσιο. Σε κάθε περίπτωση, η θωράκιση δημοκρατικών δικαιωμάτων και κανόνων ανταγωνισμού αποτελεί βασικό στοιχείο της ενοποίησης της Ευρώπης που διεκδικούμε και αυτό θα δώσει την κοινωνική και ανθεκτική Ευρώπη που τη βλέπετε σε προγράμματα, αλλά όχι στην πράξη. Και αυτό είναι θέμα και της ευρωπαϊκής ηγεσίας. 

Το ίδιο και στη χώρα μας, σε μια περίοδο μεγάλων αβεβαιοτήτων νομίζω ότι πρέπει να ξεκινήσουμε απ' το ότι χρειαζόμαστε μια ισχυρή πατρίδα, μια ισχυρή Ελλάδα μέσα σε μια ισχυρή Ευρώπη. Το λέω αυτό καταθέτοντας έτσι και την έντονη κριτική στη μεγάλη υποχωρητικότητα και στην ελλειμματικότητα πολιτικών που εφαρμόζονται τα τελευταία έξι χρόνια και στην εξωτερική πολιτική που επηρεάζει την οικονομία και λόγω των θεμάτων ασφάλειας και γιατί η Ελλάδα λείπει από διεθνή φόρα όπου έπρεπε να είναι. Και αυτό είναι λάθος και έλλειμμα της κυβερνητικής πολιτικής. 

Θα επιμείνω όμως στο οικονομικό σχέδιο παραγωγής και στην ανάπτυξη της χώρας μας. Θέλω να ξεκινήσω όχι με κριτική, βάζοντας τις δικές μας προτάσεις, για να κάνουμε λίγο διαφορετική τη συζήτηση. Θα σας πω ορισμένες προτάσεις και θα ήθελα ειλικρινά και τη γνώμη του Οικονομικού Επιμελητηρίου και των επιστημόνων της οικονομίας επί αυτού. Πιστεύουμε, λοιπόν, ότι βασικά στοιχεία της πολιτικής στη χώρα μας πρέπει να είναι πρώτα απ' όλα η ενίσχυση της παραγωγικότητας. Θα μου πείτε, αλίμονο, ποιος λέει όχι; Ωραία. Ας μιλήσουμε λοιπόν για παραγωγικές επενδύσεις, αν συμφωνούμε στο μείζον, που είναι η ενίσχυση παραγωγικότητας, και όχι γενικά για επενδύσεις - δεν είναι η αγορά κόκκινων δανείων παραγωγική επένδυση. Δεύτερο ζήτημα: Ας μιλήσουμε για προώθηση της καινοτομίας. Τι σημαίνει καινοτομία; Σημαίνει κυκλική, ψηφιακή και κλιματικά ουδέτερη οικονομία και επενδύσεις. Είναι αυτό το πρωτεύον κριτήριο στις επενδύσεις; Για να ξαναγυρίσω στο προηγούμενο, στην αγορά κόκκινων δανείων: Όχι. Ούτε στο real estate. Τρίτο κριτήριο: Δίκαιο, οικονομικά και κοινωνικά βιώσιμο και αποκεντρωμένο αναπτυξιακό μοντέλο. Ισχύει σήμερα στην Ελλάδα; Νομίζω ότι όλοι συμφώνησαν για τη δημογραφική κρίση. Δεν ισχύει. Άρα το απαιτούμε και το διεκδικούμε. Διαφάνεια και ισοτιμία στη λειτουργία της αγοράς. Έχουν όλοι οι επαγγελματίες σήμερα πρόσβαση στα δάνεια και στις αδειοδοτήσεις, ακόμα και στους ελέγχους; Όχι, δεν έχουν. Εξαρτώνται από κομματάρχες. Και εξωστρέφεια, δηλαδή υψηλή προστιθέμενη αξία στα ελληνικά προϊόντα, που θα αξιοποιεί εθνικούς πόρους, και φυσικούς και ανθρώπινους. Έχουμε; Το διογκούμενο έλλειμμα συναλλαγών δεν το αποδεικνύει. 

Εμείς λοιπόν μιλάμε για μια ουσιαστική πρόοδο, η οποία θα αντανακλάται και σε ένα ισχυρό κοινωνικό κράτος. Χωρίς ισχυρό ιδιωτικό τομέα δεν θα έχουμε ισχυρό κοινωνικό κράτος - για να ξεπεράσουμε ιδεοληψίες που ακούγονται πολύ συχνά και από την Αριστερά-, τα οποία είναι ψέματα και υπεκφυγές για να κρύψουν ανισότητες. Όλα τα ανωτέρω που σας περιέγραψα, δυστυχώς δεν περιγράφουν την εικόνα της ελληνικής οικονομίας. Και στις αβεβαιότητες τις εξωτερικές εμείς θέλουμε να στοχεύσουμε και να συζητήσουμε σήμερα γι' αυτό. Θέλω να ξεκινήσω πρώτα απ' όλα με ένα μείζον θέμα, το οποίο το άκουσα προηγουμένως και θέλω να το ξεκαθαρίσω. Η Ελλάδα απέκτησε, με τα χίλια ζόρια πιθανά, αναπτυξιακή στρατηγική το  2018 και 2019. Είναι η growth strategy. Την επέβαλαν οι θεσμοί; Πείτε το και έτσι. Την έκανε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ - ΠΣ. Για ποιο λόγο αποσυνδέθηκε η αναπτυξιακή στρατηγική της χώρας από τα κριτήρια του αναπτυξιακού νόμου με το που ανέλαβε τη διακυβέρνηση της χώρας η κυβέρνηση Μητσοτάκη; Ακούστηκε ότι δεν θέλουμε να είναι κριτήριο η αποκέντρωση; Ακούστηκε. Πόσο υποκριτικό είναι να ακούγεται ως κριτήριο, αλλά να μην εφαρμόζεται με νόμο; Γιατί να μην έχουμε προτεραιότητες στις επενδύσεις με τον αναπτυξιακό νόμο;

Δεύτερο ζήτημα: Η οικονομία χρειάζεται ξεκάθαρους κανόνες και κράτος δικαίου. Αυτό, γνωρίζω πολύ καλά, και ως επιστήμονας του αντίστοιχου τομέα, ότι σημαίνει χωροταξικός σχεδιασμός, καθαρές χρήσεις γης, δασικούς χάρτες, κτηματολόγιο, χρήσεις αιγιαλού και ρεμάτων. Γιατί καθυστερούν έξι χρόνια; Ενώ είχα την ευθύνη και είχα υπογράψει τις περισσότερες συμβάσεις και για τις Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες και για τους δασικούς χάρτες; Για ποιο λόγο; Δεν αρκούν έξι χρόνια να τελειώσουν απλές μελέτες, σύνθετες αλλά απλές για το επίδικο που είναι η ελληνική οικονομία; Όσο για την ουσιαστική σχέση της κυβέρνησης με την καινοτομία, εγώ δεν θα πω τίποτα άλλο, αλλά θα σας θυμίσω ότι πρόσφατα παραιτήθηκαν ο πρόεδρος και άλλα οκτώ μέλη από τα 15 του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Καινοτομίας. Η πλειοψηφία, που τέθηκε από αυτή την κυβέρνηση. Για ποιο λόγο; Γιατί έλειπε η στρατηγική.  

Θέλω να περάσω σε ένα άλλο μείζον θέμα, το οποίο μας ανησυχεί ιδιαίτερα, και τολμώ να το πω εδώ για πρώτη φορά, γιατί μέχρι τώρα το λέγαμε ως φόβο. Θέλω να αναφερθώ στη χαμένη ευκαιρία του Ταμείου Ανάκαμψης. Μέχρι τώρα λέγαμε ότι υπάρχει κίνδυνος να είναι χαμένη ευκαιρία. Το λέμε εδώ και τρία με τέσσερα χρόνια. Γιατί είναι χαμένη ευκαιρία. Δυστυχώς βλέπουμε μια ταυτόχρονη αποδόμηση του σχεδίου Πισσαρίδη, του Ελλάδα 2.0 και του Ταμείου Ανάκαμψης. Τα νούμερα τα οποία ανακοινώνουν, και οι υπουργοί και ο κ. Κοστέλο που πρόσφατα ήταν στην Ελλάδα, είναι απογοητευτικά σχετικά με τους ρυθμούς απορρόφησης. Τότε μας έλεγε η πολιτική ηγεσία, τον Απρίλιο του 2021, ότι εντάσσονται έργα ώριμα, έτοιμα. Και τώρα βλέπω ότι ο κ. Κοστέλο ξεκαθάρισε ότι δεν θα υπάρχει καμία παράταση, αντίθετα θα υπάρχει πρόστιμο. Και το μόνο που μαθαίνουμε είναι για απεντάξεις και φήμες ότι θα ενταχθούν τώρα έργα, ένα χρόνο πριν κλείσει το πρότζεκτ, τα οποία εδώ και τέσσερα χρόνια είναι στον αέρα. Η απορρόφηση, το τελευταίο διάστημα που έχω επίσημα στοιχεία, είναι στο 25%. Διάβασα χθες για νέα έγκριση, χρηματοδότηση, διαθεσίμων δηλαδή, όχι έργων όμως, και για απεντάξεις γύρω στο 1,5 με 2 δισεκατομμύρια. Το μείζον επίσης πρόβλημα με το Ταμείο Ανάκαμψης - δυστυχώς απολογιστικά τα λέμε, αλλά τα λέγαμε από την αρχή - είναι η συγκέντρωσή του σε λίγους ομίλους και στο κέντρο της χώρας. Το έχουμε παράπονο στην περιφέρεια, εκπροσωπώ και τη Θεσσαλονίκη, τότε δεν υπήρχαν έργα υποδομής στο Ταμείο Ανάκαμψης.

Αλλά δεν κατεβήκαμε και στην παραγωγική βάση της χώρας. Λέγαμε από τότε για την ανάγκη να κατέβει στην παραγωγική βάση της χώρας το Ταμείο Ανάκαμψης, δηλαδή να τροφοδοτηθεί ο πλουραλισμός της οικονομίας. Και εδώ, φίλες και φίλοι, θέλω να καταθέσω μια κεντρική πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ για την οικονομία. Η βασική αντίληψη του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία είναι ο πλουραλισμός της οικονομίας. Η αντίθεσή μας δηλαδή με το σημερινό οικονομικό μοντέλο, το οποίο εις βάρος της επιχειρηματικότητας στηρίζει τα υπερκέρδη των καρτέλ, τα οποία λειτουργούν με ασυδοσία. Γιατί όταν μιλάμε για μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ποιος δεν θέλει να συζητήσουμε στην Ελλάδα για την πρόσβαση όλων των μικρομεσαίων επιχειρήσεων σε χρηματοδοτικά εργαλεία που θα στοχεύσουν πρώτα απ' όλα στην ψηφιακή και πράσινη, δηλαδή ενεργειακή, μετάβαση των επιχειρήσεων; Είναι αθωράκιστη η ελληνική επιχειρηματικότητα, και μακριά από την καινοτομία. Γι' αυτό το λόγο το είχαμε προτείνει από τις πρώτες μέρες της συζήτησης για το Ταμείο Ανάκαμψης. 

Σήμερα καταθέτουμε μια άλλη πρόταση, εφόσον δυστυχώς χάνουμε αυτήν την ευκαιρία, παρ' ότι θα ζητήσω, είτε ευρωπαϊκό είτε εθνικό, νέο Ταμείο Ανάκαμψης.  Εμείς λέμε: από τα 4,7 δισεκατομμύρια άδικα κέρδη των ελληνικών τραπεζών το 2024 - γιατί αυτά είναι γραμμένα, δεν αμφισβητούνται -, να υπάρξει ειδικό τέλος, το οποίο δεν θα επιστρέψει στα φορολογικά ταμεία, αλλά στην μικρομεσαία επιχειρηματικότητα για αποκέντρωση, καινοτομία και πλουραλισμό της παραγωγικής βάσης. Να γυρίσει στην οικονομία. Γιατί έφυγε από την οικονομία, φίλες και φίλοι, αυτό είναι το πρόβλημα το οποίο διαπιστώνουμε σήμερα. Και μιλάμε για ένα δυναμικό 800.000 επιχειρήσεων. Και προφανώς με κριτήρια. Να σας πω ορισμένα: Εγχώρια προστιθέμενη αξία, πράσινα κριτήρια, αγροδιατροφική αλυσίδα, clustering, δικτύωση, δηλαδή συνεργατικά σχήματα. Και ξέρετε, και το λένε όλοι, νομίζω πρόσφατα διάβασα και τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος να λέει ότι αυτή η επιχειρηματικότητα έχει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην υψηλή τεχνολογία, αλλά και στην ποιοτική εξειδίκευση, πράγματα που λείπουν. Η εξειδίκευση στην ψηφιακή τεχνολογία είναι έλλειμμα των μικρομεσαίων επιχειρήσεων της χώρας. Σε αυτή την κατεύθυνση, λοιπόν, ναι, έχει νόημα να συζητήσουμε για ένα νέο Ταμείο Ανάκαμψης, και ευρωπαϊκό αλλά και εθνικό. Και αυτό που χρειαζόμαστε, όταν περιγράφω μια εξωτερικότητα αβεβαιότητας και ανασφάλειας, είναι ότι πρέπει να βρούμε εσωτερικούς όρους για να ενισχύσουμε την ασφάλεια. Δεν λέω την αυτάρκεια, είναι δύσκολο να μιλήσουμε για αυτάρκεια σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία. Αλλά δεν πρέπει η Ελλάδα να είναι λίγο πιο δυνατή όταν υπάρχουν τόσοι εξωτερικοί κίνδυνοι; Στον αντίποδα αυτής της ανάγκης είναι τα υπερκέρδη των τραπεζών τα οποία περιέγραψα προηγούμενα.

Δηλαδή, δεν μπορούμε σε μια περίοδο αβεβαιότητας να αφαιρούμε λεφτά από την οικονομία για να τροφοδοτούμε μερίσματα λίγων και κέρδη, δισεκατομμυρίων, πολύ λίγων. Αλλά ο πλουραλισμός της οικονομίας θα έπρεπε να στηριχτεί από μια δυνατή ελληνική αναπτυξιακή τράπεζα, εναλλακτικά χρηματοδοτικά εργαλεία και συνεταιριστικές τράπεζες, που λείπουν στην Ελλάδα ενώ υπάρχουν στην Ευρώπη, έτσι ώστε να έχουμε έναν πιο ενεργό ρόλο στην χρηματοδότηση των επιχειρήσεων. Και ναι, προφανώς αυτό θέλει ισχυρότερο ρόλο του δημοσίου. Γιατί ο ιδιωτικός τομέας, όπως με την υγεία δεν μπόρεσε να απαντήσει στα μεγάλα ερωτήματα, στην εξωτερική ανασφάλεια, δεν μπορεί να απαντήσει και στην οικονομία. Και, προφανώς, όχι για να κάνουμε τα ρουσφέτια που έκαναν στις τράπεζες οι κυβερνήσεις των προηγούμενων περιόδων, πριν το 2015, που χρεοκόπησαν την Ελλάδα. Πάθαμε από αυτό. Δεν τα έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ όμως αυτά.  Και αυτό θα απαντήσει και στο μεγάλο πρόβλημα, το δημογραφικό. 

Και εδώ επιτρέψτε μου, εκτός από την αισχροκέρδεια τραπεζών και καρτέλ, να αναφερθώ και σε ένα άλλο πρόβλημα, το οποίο ακούστηκε προηγούμενα: στα 11,4 δισεκατομμύρια πλεονάσματος. Τα 11,4 δισεκατομμύρια πλεονάσματος του 2024 είναι πολύ περισσότερα από το πλεόνασμα του Μεσοπρόθεσμου, 6,5 δισ. περίπου παραπάνω από τον μεσοπρόθεσμο προγραμματισμό, και λείπουν και αυτά από την αγορά. Όπως λείπουν τα 4,7 δισεκατομμύρια των τραπεζών από την αγορά, και από τα νοικοκυριά, λείπουν και τα 6,5 δισεκατομμύρια του υπερπλεονάσματος, με τον αρχικό προγραμματισμό της κυβέρνησης. Από πού λείπουν; Από τις επενδύσεις, από το εισόδημα και από την αγοραστική δύναμη, δηλαδή από τον δευτερογενή κινητήριο μοχλό της αγοράς. Και γνωρίζετε και εσείς πολύ καλά ότι δεν έχουν προκύψει από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Και θα χρησιμοποιήσω την έκθεση της ΑΑΔΕ - είναι εδώ και ο διοικητής της -, με στοιχεία τα οποία κατέθεσα στη Βουλή, που δεν χωρούν καμία αμφισβήτηση. Σε κάθε περίπτωση οι επαγγελματίες της οικονομίας ξέρουν ότι αυτό δεν στέκει, γιατί είναι οι ίδιοι που πληρώνουν μεγάλο βάρος με τον απαράδεκτο τεκμαρτό υπολογισμό φόρου, που αποδεικνύει ότι δεν καταπολεμήθηκε η φοροδιαφυγή από την κυβέρνηση. Και επιβλήθηκε γιατί η ίδια η κυβέρνηση έλεγε ότι υπάρχει φοροδιαφυγή, μην κρυβόμαστε. 

Ποια είναι όμως η κατάσταση σχετικά με την πραγματικότητα των φορολογικών εσόδων; Τα 2,62 δισεκατομμύρια του υπερπλεονάσματος είναι από αύξηση 16,3% των εσόδων του ΦΠΑ σε σχέση με το 2023 - και αυτό είναι από την έκθεση της ΑΑΔΕ που κατατέθηκε στη Βουλή. Για να ξέρουμε ακριβώς από πού προέρχονται τα υπερπλεονάσματα. Δηλαδή η κυβέρνηση γνωρίζει ότι υπάρχουν άδικοι έμμεσοι φόροι, οι οποίοι έχουν υπερείσπραξη σε σχέση και με τον προγραμματισμό και με το 2023, και επιμένει σε ένα λανθασμένο φορολογικό μοντέλο που «στεγνώνει» και την αγορά και τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Και η ανακοίνωση των επιδομάτων, από τη μία μεριά είναι παραδοχή δημοσιονομικής αδυναμίας και ανεπάρκειας - αυτό σημαίνει όταν μαζεύεις 6,5 δισ. παραπάνω από τον προγραμματισμό σου -, ταυτόχρονα όμως σημαίνει ότι θα δώσω επιδόματα για να κρύψω το υπερπλεόνασμα, κάτι το οποίο καταδίκαζε ο Κ. Μητσοτάκης πριν γίνει κυβέρνηση. Και ταυτόχρονα σημαίνει ότι η κυβέρνηση θα αφήσει την ίδια φορολογική πολιτική για το 2025. Γιατί οι όποιες εξαγγελίες, και είναι απόδειξη αδυναμίας το να κάνεις από τώρα εξαγγελίες για την ΔΕΘ, είναι παραδοχή ήττας. Σημαίνει ότι το 2025 θα συνεχίσει να υπάρχει η άντληση πόρων από την αγορά, από τα φορολογικά έσοδα, αλλά και από τα υπερκέρδη. Άρα συνεχίζουμε το ίδιο λανθασμένο οικονομικό μοντέλο για να έχουμε νέα υπερέσοδα; Για ποιο λόγο; Για να αποπληρώσουμε δάνεια τα οποία ήταν προγραμματισμένα μέχρι το 2041, δημιουργώντας όμως υπερπλεονάσματα και νέο πλαίσιο λιτότητας, δηλαδή νέα μνημόνια με το ζόρι, ενώ πρέπει να ενισχύσουμε την εσωτερική αγορά ακριβώς γιατί μεγεθύνεται η εξωτερική κρίση ανασφάλειας; 

Αυτή είναι η κατάσταση, κυρίες και κύριοι, στην οικονομία. Αυτό ζούμε, το οποίο πλήττει δυστυχώς ιδιαίτερα τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες. Δεν είναι κατάκτηση τα υπερπλεονάσματα, μειονέκτημα είναι. Δεν είναι για να χαιρόμαστε, γιατί λείπουν από την αγορά και τις επενδύσεις. Και αυτό ακριβώς είναι που πρέπει να λύσουμε. Μπορώ να σας πω λοιπόν, ότι από τα 7,123 δισεκατομμύρια αύξησης φόρων, τα 3,575 είναι από έμμεσους φόρους, και τα 2,62 από αύξηση του ΦΠΑ. Τα δε επιδόματα δεν είναι στο ποσό που αναφέρει η κυβέρνηση, είναι 590 εκατομμύρια, και είτε για το νοίκι είτε για τους χαμηλοσυνταξιούχους είναι 20 ευρώ το μήνα. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Αλλά σε κάθε περίπτωση τα επιδόματα είναι παραδοχή αδυναμίας πολιτικής, όπως και ο τεκμαρτός υπολογισμός του φόρου αδυναμία πολιτικής είναι. Νομίζω ότι δυστυχώς μπαίνουμε σε ένα νέο κύκλο αδυναμίας που στηρίζει μόνο τα υπερκέρδη.

Και επειδή έγινε ένα σχόλιο για την ΔΕΗ, θέλω να το απαντήσω: Κυρίες και κύριοι, δεν είναι πλεονέκτημα να είσαι πρώτος στην ακρίβεια στην Ευρώπη για να βγάζει περισσότερα κέρδη η ΔΕΗ και περισσότερα μπόνους τα στελέχη της. Γιατί; Γιατί την περίοδο διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ- ΠΣ μεσοσταθμικά μειώθηκε το κόστος ενέργειας, ό,τι και να λένε για τη χρεοκοπία της ΔΕΗ. Δεν μπορεί να χρησιμοποιούμε πια αυτή την καραμέλα. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ δεν κυβέρνησε έξι χρόνια. Ως πότε θα αποτελεί δικαιολογία για τα λάθη της κυβέρνησης; Η ΔΕΗ έγινε πρωταθλήτρια ακρίβειας με τον κ. Χατζηδάκη υπουργό και την απαράδεκτη ρήτρα αναπροσαρμογής που την πλήρωσαν όλοι οι επαγγελματίες και οι επιχειρήσεις και η βαριά βιομηχανία της χώρας. Να είμαστε ξεκάθαροι: δεν αυξήθηκε το ρεύμα με την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ - ΠΣ. Η ΔΕΗ έβγαλε υπερκέρδη με την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας εις βάρος της αγοράς. Να μιλάμε ξεκάθαρα. Και ξέρετε ποιο είναι το πρόβλημα; Ότι οι λογαριασμοί των επιχειρηματιών δεν πληρώνονται από τα μερίσματα της ΔΕΗ. Όταν έρχεται να πληρώσεις το ρεύμα στην επιχείρηση σου δεν μπορείς να πάρεις το μέρισμα του κυρίου Στάσση για να πληρώσεις το ρεύμα. Το ίδιο ισχύει και με τις τράπεζες. Το στεγαστικό και επιχειρηματικό δάνειο δεν πληρώνεται από τα μερίσματα των τραπεζών. Αυτό είναι το πρόβλημα της αδικίας σήμερα στην ελληνική κοινωνία. Φτάνει πια η καραμέλα. Έχουμε σοβαρότερα προβλήματα να λύσουμε από την επιβίωση μίας ή πολλών κομματικών καρεκλών. 

Δεν μπορώ να κρύψω όμως, φίλες και φίλοι, ότι εδώ συγκρούονται δύο διαφορετικές λογικές. Δεν υπηρετούμε την ίδια πολιτική, έχουμε διαφορετική πολιτική ανάγνωση. Το ένα είναι αν θα εξυπηρετούνται λίγοι με πάρα πολλά κέρδη και το άλλο αν θα έχουμε πλουραλισμό στην οικονομία, με ισχυρή πολιτεία.

Εμείς μετά από μια δύσκολη και τραυματική περίοδο,  το αναγνωρίζουμε,  επιστρέψαμε και στη σοβαρότητα και στην τεκμηρίωση. Και έχουμε την απαραίτητη ψυχραιμία, ενώ έξω γνωρίζετε ότι υπάρχει ένταση, για να δώσουμε λύσεις στα προβλήματα και στην επιχειρηματικότητα και στην οικονομία και στη χώρα. Θέλουμε να συμβάλλουμε στην ανατροπή της απαξίωσης των θεσμών. Δεν μπορεί μια οικονομία να λειτουργήσει όταν είναι απαξιωμένοι οι θεσμοί. Γιατί ποιος θεσμός δεν είναι απαξιωμένος σήμερα, από τη Δικαιοσύνη μέχρι την κυβέρνηση, από τις ελεγκτικές αρχές μέχρι τις ανεξάρτητες αρχές; Αυτό δεν ζούμε παντού; Μπορεί αυτό να δώσει κοινωνική συνοχή και προοπτική; Εμείς λοιπόν επιστρέψαμε στη σωστή και σοβαρή αλλά δίκαιη και τίμια πολιτική, γιατί δεν πάει άλλο με την απαξίωση της πολιτικής στην Ελλάδα. Χρειαζόμαστε και ισχυρή πολιτεία και ισχυρή οικονομία. Κι αυτό χρειάζεται θεσμούς και ισχυρή Δημοκρατία. Γιατί η Δημοκρατία είναι ο πλουραλισμός της οικονομίας. Αυτό είναι Δημοκρατία. Δεν έχουμε Δημοκρατία στην οικονομία σήμερα, αλλά δεν έχουμε Δημοκρατία και στη δικαιοσύνη και στους θεσμούς, και αυτό είναι πρόβλημα. Χρειάζεται να έχουν πρόσβαση όλοι στα βασικά αγαθά της ζωής και στην πρόοδο. 

Γι' αυτό το λόγο εμείς καταθέσαμε και τους 10 + 1 άξονες, για να ανοίξει μια συζήτηση, και στον προοδευτικό χώρο: Τι μπορούμε να αλλάξουμε σήμερα; Το θέμα των τραπεζών και της έμμεσης φορολογίας είναι μέσα εκεί, δεν τους αναφέρω όλους, δεν είναι ο ρόλος ενός συνεδρίου να αναφέρω όλη την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, αλλά καταλάβαμε και ξέρουμε ότι πρέπει να σας πούμε συγκεκριμένα τι πρέπει να αλλάξει και ποιος θα πληρώσει τον βαρκάρη, από πού θα πληρωθούν πράγματα. 

Εμείς μιλάμε συγκεκριμένα: Να σπάσουν οι εναρμονισμένες πρακτικές, και αυτό σημαίνει ισχυροποίηση και της Επιτροπής Ανταγωνισμού. Ρωτώ πολύ απλά: Γιατί δεν υπάρχει κανονιστική απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού για το όριο κερδών και την ψαλίδα επιτοκίων στις ελληνικές τράπεζες, που είναι διπλάσια από τις ευρωπαϊκές; Γιατί να έχουν φθηνότερο δανεισμό ή καλύτερα επιτόκια οι Ευρωπαίοι, και όχι οι Έλληνες πολίτες; Δεν θέλουμε καλύτερη οικονομία; Δεν μιλάμε για καμία ιδεοληψία, όπως βλέπετε, κανενός κρατισμού. Το αντίθετο. Χρειαζόμαστε ισχυρή οικονομία. Το ίδιο δεν πρέπει να γίνει στην εφοδιαστική αλυσίδα; Γι' αυτό πρέπει να έχει το Δημόσιο την ευθύνη της ρύθμισης και του ελέγχου της αγοράς. Και στο επιχειρείν, που σας αφορά, πρέπει να λύσουμε παθογένειες του παρελθόντος, οι οποίες είναι τεράστιες. Θέλετε να πάμε λίγο στη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα με δυο τρεις προτάσεις: Μακροχρόνιες, αυτοματοποιημένες ρυθμίσεις για τις οφειλές του ιδιωτικού τομέα. Γνωρίζετε ότι έχουν αυξηθεί με πολύ μεγάλο ρυθμό, δραματικά, τα χρέη προς τον ΕΦΚΑ το τελευταίο διάστημα; Και τι θα κάνουμε; Θα τα δώσουμε σε ιδιώτες; Αντί να κάνουμε σοβαρό Δημόσιο; Πάλι τα ίδια λάθη; Δεύτερον: Πού είναι η ψηφιοποίηση του Δημοσίου; Υπάρχει πραγματική ψηφιοποίηση του Δημοσίου ή έχουμε ψηφιοποίηση της γραφειοκρατίας; Κάνουμε ηλεκτρονικά την αίτηση για να τη διαχειριστούν οι υπάλληλοι και μάλιστα τώρα με ένα έγχαρτο σύστημα από πίσω που δυσκολεύει πάρα πολλά μέλη του Οικονομικού Επιμελητηρίου, και ιδιαίτερα τον λογιστικό κλάδο.

Δεν χρειαζόμαστε ένα άλλο φορολογικό σύστημα, το οποίο θα είναι δίκαιο, αλλά δεν θα ανατίθεται σε ιδιώτες; Γιατί τώρα τι έχουμε; Ένα φορολογικό σύστημα που τις αδυναμίες της πολιτείας τις κάνει παρόχους οι οποίοι βγάζουν κι αυτοί κέρδη. Αυτή είναι η δουλειά ενός φορολογικού συστήματος; Ή να είναι δίκαιο και να δημιουργεί πόρους για την οικονομία και το κοινωνικό κράτος; Και εδώ είναι ξεκάθαρο ότι θέλουμε και μια πολιτική της συνεργασίας. Γιατί είναι απέξω απο μεγάλα κομμάτια λειτουργίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος οι συνεταιριστικές τράπεζες; Είναι από έξω και από τις μικροπιστώσεις και από το Ταμείο Ανάκαμψης. Δεν είναι υγιείς και καθαρές; Δεν είναι στο τίμιο τραπεζικό σύστημα, όπως λένε παγκόσμια, όπως και τα ταμιευτήρια και τα εναλλακτικά χρηματοδοτικά εργαλεία; Και θα μπορούσα να συζητήσουμε και για άλλα, όπως την τεχνική εκπαίδευση. Όμως, επειδή δεν θέλω να σας ταλαιπωρώ, θέλω να πω μια απλή πρόταση, συγκεκριμένη, την έχουμε κάνει και νομοθετικά. Εμείς λοιπόν λέμε: αντί για υψηλό ΦΠΑ στα καταναλωτικά αγαθά και ειδικό φόρο κατανάλωσης στα καύσιμα, να υπάρχει φορολόγηση των υπερκερδών ή τέλος επιστροφής των υπερκερδών στην οικονομία, των μικρομεσαίων επιχειρήσεων με αποκέντρωση και καινοτομία, και της στεγαστικής πολιτικής. Νέες δουλειές δεν θέλουμε, και καλύτερα εισοδήματα;. Γιατί η κυβέρνηση δεν το κάνει; 

Εμείς πάντως πιστεύουμε ότι υπάρχουν τέτοια εργαλεία και σε κάθε περίπτωση θέλω να σας πω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, που επιστρέφει, ο νέος ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, όχι με τις εργοστασιακές ρυθμίσεις, αλλά με ένα πολύ σοβαρό και συγκεκριμένο προφίλ, κάνει μια βασική επιλογή: Δεν θα διαλέξουμε ανάμεσα στη φτώχεια και την ανασφάλεια, στην ανασφάλεια και τη μιζέρια του βολέματος. Έχουμε υποχρέωση να σταθούμε όρθιοι και να λέμε τη γνώμη μας, και σαν επιστήμονας το λέω, γιατί μιλάω σε έναν χώρο επιστημόνων. Εγώ υπηρέτησα πολλά χρόνια το Τεχνικό Επιμελητήριο και είμαι υπερήφανος γι' αυτή την πορεία. Και ξέρω ότι έχουμε παράλληλη συνομιλία και διάλογο και έχετε πάρει και κοινές πρωτοβουλίες που εμείς στηρίξαμε και σαν ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, σε διάφορες χρονικές στιγμές, όπως με κάτι νυχτερινές τροπολογίες που έδιναν άδεια άσκησης επαγγέλματος σε άλλους επαγγελματίες της αγοράς, ας το πω έτσι - με Νέα Δημοκρατία έγιναν όλα αυτά.

Γιατί καλό είναι να μη θυμόμαστε μετά τις εκλογές τι κακό κάναμε, όταν ψηφίσαμε. Εμείς λοιπόν πιστεύουμε ότι υπάρχουν προτάσεις που μπορούμε, υπερβαίνοντας τους παλιούς διαχωρισμούς, τις ταμπέλες, αλλά με μία νέα ανάγνωση του τι σημαίνει πρόοδος, να τις πάρουμε μαζί, με δύο βασικά κριτήρια:  την επιστήμη από τη μία μεριά, γιατί και η οικονομική ανάπτυξη και ο σχεδιασμός είναι επιστήμη, και την κοινωνική δικαιοσύνη από την άλλη. Πιστεύω ότι αυτά τα δύο κριτήρια μπορούν να δώσουν κοινό τόπο για να στηριχτούμε, και λύνουν και προβλήματα ανασφάλειας που δεν μπορούμε να τα λύσουμε εμείς, τις εξωτερικότητες, αλλά ας γίνουμε πιο ισχυροί εσωτερικά. Σε αυτό το διάλογο εμείς δίνουμε πάρα πολύ μεγάλη σημασία στη συμβολή των Επιμελητηρίων και γι' αυτό, κλείνοντας, ελπίζω να συνεισέφερα και εγώ στο διάλογο, θέλω να σας ευχαριστήσω ακόμη μια φορά για την ευκαιρία που μου δώσατε σήμερα.

ΠΗΓΗ: avgi.gr