«Στεγνώνει» η Ελλάδα

 

Η λειψυδρία σφίγγει τη… θηλιά στην Αττική και στεγνώνει τον Έβρο, τον Πηνειό και τη μισή χώρα. Έκκληση ειδικών για εθνικό σχέδιο, αδράνεια από την κυβέρνηση

Επιμέλεια: Θέμης Κωνσταντινίδης

Σε καθεστώς υδατικής κρίσης εισέρχεται η Ελλάδα, με τα πρώτα ανησυχητικά σημάδια να είναι ήδη ορατά από την Αττική μέχρι τα ποτάμια της Θεσσαλίας και του Έβρου. Η χώρα καταγράφει ιστορικά χαμηλά επίπεδα σε ταμιευτήρες και ποτάμια, ενώ οι προβλέψεις για το καλοκαίρι είναι ιδιαίτερα δυσοίωνες. Επιστήμονες προειδοποιούν ότι χωρίς άμεσο και σοβαρό σχεδιασμό, η Ελλάδα θα βρεθεί αντιμέτωπη με ένα φαινόμενο διαρκείας που απειλεί όχι μόνο την ύδρευση και την αγροτική παραγωγή, αλλά και τη βιωσιμότητα ολόκληρων περιοχών.

Στερεύει η Αττική – Στερεύει η υπομονή

Στην καρδιά της χώρας, η κατάσταση είναι ήδη κρίσιμη. Οι δύο βασικοί ταμιευτήρες της ΕΥΔΑΠ, Μόρνος και Εύηνος, παρουσιάζουν σοβαρή μείωση των αποθεμάτων. Ο Μόρνος κινείται περίπου στο 65% της πλήρους χωρητικότητάς του, ενώ η κατάσταση στον Εύηνο είναι ακόμη πιο ανησυχητική.

«Έχουμε τρεις συνεχόμενες χρονιές με εξαιρετικά χαμηλές βροχοπτώσεις. Δεν έχει υπάρξει τέτοιο φαινόμενο εδώ και 50 χρόνια», δήλωσε ο Πέτρος Βαρελίδης, Γενικός Γραμματέας Υδάτων. Όπως εξηγεί, εάν δεν αλλάξει δραματικά η κατάσταση, η υδροδότηση της Αττικής είναι διασφαλισμένη για περίπου 16 μήνες ακόμη, υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρξει νέα περίοδος ξηρασίας.

Ποτάμια-«φαντάσματα»: Έβρος, Πηνειός, Άρδας

Στον θεσσαλικό κάμπο, ο Πηνειός ποταμός στερεύει επικίνδυνα, με τους αγρότες να προειδοποιούν για απώλεια χιλιάδων στρεμμάτων καλλιεργήσιμης γης. Η άρδευση καθίσταται σχεδόν αδύνατη, ενώ ήδη καταγράφονται περιπτώσεις όπου οι γεωργικές αντλίες έχουν «σιγήσει» από έλλειψη ροής.

Ακόμη πιο δραματική είναι η εικόνα στον Έβρο. Σύμφωνα με τα τοπικά στοιχεία, περισσότερα από 85.000 στρέμματα γης βρίσκονται σε άμεσο κίνδυνο καταστροφής λόγω της υφαλμύρωσης και της υποχώρησης των ροών στον ποταμό Άρδα. Σε περιοχές του νομού, νεκρά ψάρια εμφανίζονται σε λίμνες και παραπόταμους, ένδειξη ακραίας περιβαλλοντικής πίεσης.

Οι ειδικοί προειδοποιούν – Η κυβέρνηση αγνοεί

Η Μαρία Μιμίκου, ομότιμη καθηγήτρια ΕΜΠ, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου:

«Η λειψυδρία στην Ελλάδα είναι ενδημικό φαινόμενο. Δεν είναι μόνο η κλιματική αλλαγή, αλλά και η πλήρης απουσία μακροχρόνιας στρατηγικής. Αν δεν υπάρξει ένα ολοκληρωμένο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Νερού, θα θρηνούμε περιοχές χωρίς μέλλον».

Ο Χάρης Σαχίνης, Διευθύνων Σύμβουλος της ΕΥΔΑΠ, ζητά επενδύσεις και επισημαίνει την ανάγκη για αφαλάτωση και υποδομές νέας γενιάς.

«Δεν έχουμε άλλη πολυτέλεια χρόνου. Πρέπει να προχωρήσουν οι διαγωνισμοί, να ξεκινήσουν τα έργα, να δοθεί ο λόγος στην τεχνολογία και όχι στην ακινησία».

Κυβέρνηση: αδράνεια, προσωρινές λύσεις, επικοινωνία

Παρά τις δραματικές προειδοποιήσεις, η κυβέρνηση δεν διαθέτει συνολικό σχέδιο. Αντιμετωπίζει το φαινόμενο με υδροφόρες, πρόχειρες γεωτρήσεις και μεταφορές νερού με τάνκερ στα νησιά. Το έργο μεταφοράς νερού από τους Κρεμαστούς παραμένει στα χαρτιά, με τις διαπραγματεύσεις να σκοντάφτουν στο κόστος και την απροθυμία πολιτικής ανάληψης ευθύνης.

Η μόνη προοπτική που εξετάζεται είναι η αύξηση των τιμολογίων ύδρευσης μέσω ΡΑΑΕΥ, θέμα ταμπού εν μέσω κοινωνικής κόπωσης.

Τι προτείνουν οι ειδικοί

1. Εθνική Στρατηγική Υδάτων με ορίζοντα δεκαετίας και διακομματική συναίνεση.
2. Αξιοποίηση των Κρεμαστών και άλλων ταμιευτήρων για μεταφορά νερού με φυσική ροή (όχι μόνο άντληση).
3. Επενδύσεις σε μονάδες αφαλάτωσης και ανακύκλωσης νερού, ειδικά για αστική και τουριστική χρήση.
4. Ψηφιακή παρακολούθηση κατανάλωσης και υδατικό «GPS» για τους αγρότες.
5. Διασυνοριακή συνεργασία με Βουλγαρία και Τουρκία για διαχείριση υδάτινων ροών σε Έβρο και Άρδα.

Η λειψυδρία δεν είναι πλέον ένα μακρινό, αφηρημένο σενάριο. Είναι η καθημερινότητα που χτυπά την πόρτα της Αθήνας, των χωριών της Θράκης και του κάμπου της Θεσσαλίας. Η απραξία της πολιτείας κινδυνεύει να μετατρέψει μια αναμενόμενη κρίση σε εθνική καταστροφή.

Όπως έγραφε ο Ηρόδοτος, «ουδέν τούτου πολυτιμότερον». Στην Ελλάδα του 2025, το νερό κινδυνεύει να γίνει είδος πολυτελείας και θύμα πολιτικής αφωνίας.

 

Άλλες περιοχές με σοβαρό πρόβλημα λειψυδρίας

Ας δούμε όμως και άλλες περιοχές της Ελλάδας όπου έχει… χτυπήσει η λειψυδρία.

• Κυκλάδες (Σαντορίνη, Μύκονος, Πάρος κ.ά.)

Τα νησιά του Αιγαίου βασίζονται στην αφαλάτωση και τις υδροφόρες, καθώς οι φυσικές πηγές έχουν σχεδόν εξαντληθεί. Η πίεση από τον τουρισμό επιδεινώνει την κατάσταση.

• Κρήτη (ιδιαίτερα Λασίθι και Νοτιοανατολική Κρήτη)

Παρά τις συγκριτικά υψηλές βροχοπτώσεις, παρατηρείται υπεράντληση γεωτρήσεων και άνιση κατανομή νερού. Το φράγμα Αποσελέμη δεν επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες της θερινής περιόδου.

• Νότιο Αιγαίο (Δωδεκάνησα, νησιωτικό σύμπλεγμα)

Η μείωση βροχοπτώσεων (έως 50% σε ανατολική Ελλάδα) έχει πλήξει σοβαρά και τη Νότιο Ελλάδα.

• Πελοπόννησος (Ηλεία, Κόρινθος)

Η νοτιοδυτική ηπειρωτική Ελλάδα αντιμετωπίζει διαρκώς πιο έντονα φαινόμενα λειψυδρίας, με ελλείψεις σε περιοχές όπως η Κόρινθος και η Ηλεία.

• Αργολίδα

Ακόμη ένα κρίσιμο σημείο: Η παραδοχή ότι εγκαταστάσεις ύδρευσης χάνουν έως και το 50% του νερού λόγω διαρροών, παρά τις επενδύσεις.

• Υπόγεια αποθέματα πανελλαδικά

Τα υπόγεια ύδατα, στρατηγικής σημασίας, έχουν φτάσει σε κρίσιμα επίπεδα και απειλούνται από τη γεωργική και τουριστική υπεράντληση.

• Γενική εικόνα: Όλη η χώρα υπό ξηρασία

Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ και του JRC, το 87% των εδαφών της χώρας εμφανίζει αυξημένη συχνότητα ξηρασίας και πάνω από 40% της ευρωπαϊκής επικράτειας (συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας) βιώνει κρίσιμες συνθήκες.

Λειτουργία 14 Δήμων σε κατάσταση έκτακτης λειψυδρίας, μεταξύ των οποίων περιοχές της Κρήτης, Σέριφος, Σίφνος, Λέρος, Σπέτσες, Κεφαλονιά, Αλεξανδρούπολη, Ξάνθη.

 

Πηγή: Καθημερινή One Voice