Πολλά παίρνουν, λίγα δίνουν...

 Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται και φέτος η δημιουργία υπερπλεονάσματος, η οποία αποδυναμώνει τα εισοδήματα των πολιτών αλλά ενισχύει τον κρατικό προϋπολογισμό... Ως εκ τούτου, η κυβέρνηση της Ν.Δ. αναμένεται να ανακοινώσει κάποια λίγα μέτρα ενίσχυσης των πολιτών διά στόματος του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη από τη ΔΕΘ τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, αφού όμως πρώτα οι πολίτες θα έχουν απωλέσει πολλαπλάσια, στενάζοντας από την τεράστια ακρίβεια και τους υψηλούς φορολογικούς συντελεστές τόσο σε ό,τι αφορά τους άμεσους φόρους στη μισθωτή εργασία όσο και σε ό,τι αφορά τους άδικους έμμεσους φόρους, όπως ο ΦΠΑ.

Ο ρόλος του ΦΠΑ

Οπως προκύπτει από την εκτέλεση του προϋπολογισμού για το πρώτο εξάμηνο του 2025, το πρωτογενές πλεόνασμα ανήλθε στα 4,667 δισ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 2,235 δισ. ευρώ. Η απόκλιση αυτή από τον στόχο οφείλεται βεβαίως στην εκτόξευση των εσόδων από τους φόρους, αφού ανήλθαν σε 32,296 δισ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 2,323 δισ. ευρώ ή 7,8% σε σύγκριση με τον στόχο που είχε τεθεί.

Παράλληλα, κατά την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουνίου 2025 το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 34,385 δισ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 488 εκατ. ευρώ ή 1,4% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί για το αντίστοιχο διάστημα στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού του 2025. Όπως αναφέρει στην ανακοίνωσή του το υπουργείο Οικονομικών, το ύψος των εσόδων από φόρους (32,296 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 2,323 δισ. ευρώ ή 7,8% έναντι του στόχου) επιτεύχθηκε κυρίως εξαιτίας:

* Της νωρίτερης είσπραξης μέρους του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων, που είχε προβλεφθεί ότι θα εισπραχθεί έως το τέλος Ιουλίου, λόγω του ότι τέθηκε σε λειτουργία ήδη από τα μέσα Μαρτίου η εφαρμογή για την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων όπως προαναφέρθηκε.

* Της καλύτερης απόδοσης στην είσπραξη των φόρων του τρέχοντος έτους (ΦΠΑ, ΕΦΚ κ.λπ.) και της καλύτερης απόδοσης των φόρων εισοδήματος του προηγούμενου έτους που εισπράχθηκαν σε δόσεις μέχρι και το τέλος Φεβρουαρίου 2025.

Αδειασαν οι τσέπες

Μια τεράστια υπέρβαση στα φορολογικά έσοδα συντελέστηκε κατά την τελευταία διετία, κάτι που φαίνεται πως ενίσχυσε τους προϋπολογισμούς της κυβέρνησης αλλά άδειασε τους αντίστοιχους των νοικοκυριών. Κι αυτό καθώς ένα σημαντικό μέρος της καλύτερης εκτέλεσης οφείλεται στην εκτεταμένη ακρίβεια που έπληξε αλλά και συνεχίζει να πλήττει τα εισοδήματα των πολιτών.

Την επίτευξη πολύ υψηλότερου δημοσιονομικού στόχου από το αναμενόμενο το 2024 επικύρωσε σήμερα η στατιστική Αρχή της Ε.Ε. Το πρωτογενές πλεόνασμα «σκαρφάλωσε» στο 4,8% του ΑΕΠ το 2024 ξεπερνώντας τις προσδοκίες ακόμη και των πιο αισιόδοξων εκτιμήσεων, με τον επίσημο στόχο στο 2,5% του ΑΕΠ. Σε αξία έφτασε στα 11,4 δισ. ευρώ, έναντι στόχου για 6 δισ. ευρώ. Την ίδια στιγμή, μεγάλο μέρος των πολιτών βρίσκεται σε οικονομική ασφυξία εξαιτίας της πολύ μεγάλης ακρίβειας.

Πλεονασματικό είναι, και μάλιστα ξεκάθαρα, και το γενικό ισοζύγιο (μαζί με τόκους). Διαμορφώθηκε το 2024 στο 1,3% του ΑΕΠ, έναντι στόχου για έλλειμμα 0,7% του ΑΕΠ το 2024.

Εφιάλτης η στεγαστική κρίση

Μόνο τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι η Ελλάδα βρίσκεται στον πάτο της κατάταξης στο ζήτημα της προσιτότητας στέγασης μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη της Τραπέζης της Ελλάδος. Το 30,9% των ελληνικών νοικοκυριών δαπανά πάνω από το 40% του διαθέσιμου εισοδήματός του για στεγαστικό κόστος, ποσοστό που προσδίδει στην Ελλάδα ακόμη μία αρνητική πρωτιά. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από ομάδα ερευνητών του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών και της Τραπέζης της Ελλάδος.

Το ποσοστό των νοικοκυριών που αντιμετωπίζουν υπερεπιβάρυνση από το κόστος στέγασης αυξήθηκε, από 28,7% το 2018, σε 30,9% το 2021. Η αύξηση αυτή καταγράφεται σε αστικές και μη περιοχές, με τις αστικές να εμφανίζουν τα υψηλότερα ποσοστά. Συγκεκριμένα, στις αστικές περιοχές το ποσοστό υπερεπιβάρυνσης ανήλθε σε 32,2% το 2021, ενώ στις ημιαστικές και αγροτικές περιοχές διαμορφώθηκε σε 28,8% και 27,7% αντίστοιχα.

Η γεωγραφική κατανομή του προβλήματος παρουσιάζει σημαντικές διαφοροποιήσεις. Το Νότιο Αιγαίο καταγράφει το υψηλότερο ποσοστό υπερεπιβάρυνσης με 45,7%, ακολουθούμενο από την Ήπειρο με 38%. Η Αττική, όπου συγκεντρώνεται μεγάλο μέρος του πληθυσμού, εμφανίζει ποσοστό 35,4%, ενώ η Θεσσαλονίκη φτάνει το 35%. Αντίθετα, η Κεντρική Ελλάδα παρουσιάζει το χαμηλότερο ποσοστό, στο 23,4%.

Τεράστια επιβάρυνση για τους ενοικιαστές

Περίπου το 60% των νοικοκυριών που ενοικιάζουν κάποιο ακίνητο δαπανά πάνω από το 40% του διαθέσιμου εισοδήματός του για στέγαση, ποσοστό που παραμένει σταθερό μεταξύ 2018 και 2021. Το ποσοστό αυτό αυξάνεται στις αστικές περιοχές φτάνοντας το 62%. Αντίθετα, οι ιδιοκτήτες κατοικιών χωρίς στεγαστικό δάνειο αντιμετωπίζουν σαφώς μικρότερο πρόβλημα, με μόλις 15,3% να δαπανά πάνω από το 40% του εισοδήματός του για το στεγαστικό κόστος.

Τα δημογραφικά χαρακτηριστικά παίζουν καθοριστικό ρόλο στην προσιτότητα της στέγασης. Τα νεότερα νοικοκυριά, ηλικίας 18-29 ετών, αντιμετωπίζουν τις μεγαλύτερες δυσκολίες, ενώ η προσιτότητα βελτιώνεται σταδιακά με την αύξηση της ηλικίας. Ωστόσο, τα νοικοκυριά άνω των 85 ετών εμφανίζουν εκ νέου αυξημένες δυσκολίες. Η απασχόληση αποτελεί επίσης κρίσιμο παράγοντα, με τους άνεργους να έχουν κατά 15% περισσότερες πιθανότητες υπερεπιβάρυνσης σε σχέση με τους εργαζόμενους.

avgi.gr