Η πολιτική ζωή της χώρας περνά μια από τις πιο αντιφατικές φάσεις της. Τα κόμματα χάνουν την παραδοσιακή τους ισχύ, οι πολίτες δεν εμπιστεύονται εύκολα τους θεσμούς και τα ΜΜΕ έχουν μετατρέψει την πολιτική σε τηλεοπτικό προϊόν. Σε αυτό το περιβάλλον, τα πρόσωπα αποκτούν μεγαλύτερη σημασία από τα προγράμματα. Ένας ηγέτης που εμπνέει ή απογοητεύει μπορεί να καθορίσει πολύ περισσότερο τις εξελίξεις από ένα πρόγραμμα διακυβέρνησης.
Σε αυτό το πλαίσιο κρίνεται η πιθανή επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα. Η αποχώρησή του από την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ άφησε πίσω της πληγές, με μια κοινωνία κουρασμένη και ένα κόμμα χωρίς σαφή προσανατολισμό. Ωστόσο, ο ίδιος παραμένει η πιο αναγνωρίσιμη πολιτική προσωπικότητα που μπορεί να συγκροτήσει εναλλακτικό πόλο απέναντι στον Κυριάκο Μητσοτάκη. Διότι ας μην ξεχνάμε: ο σημερινός πρωθυπουργός στηρίζεται σε ένα βαθιά διαπλεκόμενο σύστημα, το οποίο με δυσκολία συγκαλύπτει σκάνδαλα και αδυναμίες, αλλά συνεχίζει να κυβερνά υπέρ μιας μικρής και προνομιούχας μειοψηφίας.
Το μεγάλο ερώτημα είναι αν ο Τσίπρας μπορεί να υπερβεί την αρνητική εικόνα της τελευταίας περιόδου ή αν θα παραμείνει δέσμιος της αμφιθυμίας του παρελθόντος. Αν θα τον δει η κοινωνία ως την πραγματική εναλλακτική ή ως κομμάτι του ίδιου κουρασμένου πολιτικού σκηνικού. Κι εδώ μπαίνει στο παιχνίδι η ίδια η ελληνική κοινωνία: μια κοινωνία που έχει μάθει να την προδίδει για εκατό χρόνια η Δεξιά και να βιάζει τη ζωή της η συντήρηση, ένιωσε προδομένη από την πρώτη φορά που τόλμησε να εμπιστευτεί την Αριστερά. Αυτό είναι το βαθύ τραύμα που αφήνει πίσω του το 2015 και καθορίζει την ψυχολογία της χώρας μέχρι σήμερα.
Η αντίφαση αυτή βαραίνει τις πιθανότητες μιας επανόδου. Ο Τσίπρας δεν είναι πια ο αντισυστημικός ηγέτης που ανέβηκε με ορμή. Είναι όμως ένας πολιτικός με τεράστια εμπειρία, που γνωρίζει από πρώτο χέρι πώς λειτουργούν οι ισορροπίες εξουσίας, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη. Αυτή η γνώση, αν αξιοποιηθεί σωστά, μπορεί να τον καταστήσει αποτελεσματικότερο από ό,τι στην πρώτη του διακυβέρνηση.
Η σύγκριση με το παρελθόν είναι αναπόφευκτη. Όταν το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου βρέθηκε στην εξουσία, διάλεξε να ενσωματωθεί στο σύστημα για να επιβιώσει. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν το έκανε, και η κατάληξη ήταν μια αμφίσημη στάση που τον φθορά. Σήμερα ο Τσίπρας φαίνεται να έχει συνειδητοποιήσει ότι για να σταθεί ξανά, πρέπει να βρει ισορροπία ανάμεσα στη λαϊκή βάση και στους θεσμούς της εξουσίας.
Το κρίσιμο σημείο δεν είναι αν θα επιστρέψει απλώς για να αποκαταστήσει την υστεροφημία του, αλλά αν θα πείσει ότι μπορεί να εκφράσει ξανά τη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία που νιώθει αδικημένη. Γιατί η Ελλάδα δεν χρειάζεται άλλο ένα «μικρομεσαίο αρχηγικό κόμμα». Χρειάζεται έναν ηγέτη που θα μπορέσει να σταθεί απέναντι σε μια Δεξιά που κυβερνά με ταξικό μένος, και να εμπνεύσει εκείνους που απογοητεύτηκαν αλλά δεν παραιτήθηκαν.
Η συζήτηση λοιπόν δεν είναι αν «ξαναγυρίζει ο Τσίπρας» σαν να πρόκειται για τηλεοπτικό σίριαλ. Η συζήτηση είναι αν ο πρώην πρωθυπουργός μπορεί να ενσαρκώσει ξανά την ελπίδα για μια κοινωνία που βλέπει την καθημερινότητά της να συνθλίβεται. Η Ιστορία δείχνει ότι η πολιτική είναι απρόβλεπτη: η κοινωνική δυναμική μπορεί να αναδείξει εκ νέου πρόσωπα που έμοιαζαν φθαρμένα.
Αν κάτι μένει να αποδειχθεί, είναι αν ο Αλέξης Τσίπρας θα επανέλθει για να διεκδικήσει προσωπική δικαίωση ή αν θα μπορέσει να σταθεί πραγματικά ως το αντίπαλο δέος σε μια Δεξιά που επιμένει να κυβερνά με έπαρση και ανισότητες.
Γιατί, στο τέλος της ημέρας, η μάχη δεν είναι για το παρελθόν, αλλά για το ποιος θα μπορέσει να διαμορφώσει ένα πιο δίκαιο μέλλον.

0 Σχόλια