Η δεξιά πορεία του ΠΑΣΟΚ ανοίγει τον δρόμο στον Αλέξη Τσίπρα, όπως έγινε και το 2012 - Γράφει ο Λάμπρος Παπαδής

 

Ο Αλέξης Τσίπρας δεν έχει ακόμη αναγγείλει τον νέο πολιτικό φορέα του. Κι όμως, όλο το πολιτικό σύστημα περιμένει αυτή τη στιγμή σαν μια επερχόμενη καμπή στην πορεία της προοδευτικής παράταξης. Η μη αναγγελία δεν είναι καθυστέρηση· είναι στρατηγική. Είναι η συνειδητή επιλογή ενός πολιτικού που έχει μάθει να περιμένει την κατάλληλη στιγμή, να διαβάζει τους συσχετισμούς και να επεμβαίνει τη στιγμή που το εκκρεμές της πολιτικής αλλάζει φορά.

Ο Τσίπρας, παρά τα όσα του καταλογίζουν οι αντίπαλοί του, είναι από τους ελάχιστους πολιτικούς της τελευταίας δεκαετίας που έχουν καταφέρει να ανατρέψουν έναν ολόκληρο πολιτικό χάρτη — και το έκανε όταν η συγκυρία ωρίμασε. Το ίδιο επιχειρεί σήμερα: να σταθεί έτοιμος, με ένα νέο πολιτικό σχήμα, την ακριβή στιγμή που ο προοδευτικός χώρος θα αναζητήσει ξανά πραγματική εκπροσώπηση.

Το κλειδί βρίσκεται στη δεύτερη θέση

Το πολιτικό σενάριο που βρίσκεται στο τραπέζι —και το οποίο γνωρίζει καλά ο Τσίπρας— αφορά την επόμενη εκλογική αναμέτρηση. Εκεί θα δοθεί η μάχη για τη δεύτερη θέση. Εάν ο νέος φορέας του, που ακόμη δεν έχει ανακοινωθεί επίσημα αλλά βρίσκεται σε πορεία συγκρότησης, καταφέρει να βρεθεί μπροστά από το ΠΑΣΟΚ, το πολιτικό παιχνίδι αλλάζει ριζικά.

Αντίθετα, εάν το ΠΑΣΟΚ τερματίσει δεύτερο, τότε θα βρεθεί ακριβώς μπροστά στο ίδιο ιστορικό δίλημμα που το οδήγησε σε αποσύνθεση το 2012: να επιλέξει είτε τη συνεργασία με τη ΝΔ είτε να αναλάβει το βάρος της ακυβερνησίας. Και με βάση την τακτική Ανδρουλάκη μέχρι σήμερα, το σενάριο συγκυβέρνησης με τη ΝΔ δεν είναι απλώς πιθανό· είναι σχεδόν βέβαιο.

Η δεύτερη συγκυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ ως πολιτική θρυαλλίδα

Εάν το ΠΑΣΟΚ επιλέξει ξανά να κυβερνήσει με τη ΝΔ, το αποτέλεσμα θα είναι πολιτικά σαρωτικό. Η βάση του κόμματος, ο ευρύτερος προοδευτικός κόσμος και ένα μεγάλο τμήμα της σοσιαλδημοκρατίας δεν θα δεχτούν δεύτερη φορά την ίδια επιλογή. Η απογοήτευση, η αποστράτευση και η ιδεολογική ασφυξία θα μετατραπούν σε κινητικότητα.

Και τότε ο μόνος πόλος που θα μπορεί να απορροφήσει αυτή την κινητικότητα θα είναι ο νέος φορέας του Αλέξη Τσίπρα. Ένας φορέας που, την ώρα της κρίσιμης αυτής μετατόπισης, θα εμφανιστεί όχι ως μια βιαστική πρωτοβουλία, αλλά ως η ώριμη απάντηση σε ένα κενό εκπροσώπησης. Γι’ αυτό ο Τσίπρας δεν τον αναγγέλλει ακόμη. Γνωρίζει ότι όταν ξεδιπλωθεί αυτό το σενάριο, θα έχει την ιστορική ευκαιρία να επανενώσει τον προοδευτικό χώρο γύρω από ένα νέο σχέδιο και ένα νέο πολιτικό αφήγημα.

Η μεγάλη δεξαμενή: ο απογοητευμένος κεντροαριστερός ψηφοφόρος

Στον σχεδιασμό του Τσίπρα υπάρχει ένας συγκεκριμένος στόχος: το απογοητευμένο ακροατήριο της σοσιαλδημοκρατίας. Είναι άνθρωποι που ψήφισαν ΠΑΣΟΚ με την ελπίδα ότι θα υπάρξει μια αυτόνομη, προοδευτική προγραμματική πρόταση. Αν όμως οδηγηθούν ξανά σε συγκυβέρνηση με τη δεξιά, τότε η μετατόπιση τους προς τον Τσίπρα είναι σχεδόν προδιαγεγραμμένη.

Και δεν μιλάμε για ένα μικρό εκλογικό τμήμα. Μιλάμε για την κρίσιμη μάζα που καθορίζει ποιος θα είναι ο ηγεμονικός πόλος της κεντροαριστεράς. Το 2012 αυτή η μάζα μετακινήθηκε απότομα από το ΠΑΣΟΚ προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Σήμερα, οι συνθήκες μοιάζουν επικίνδυνα ίδιες.

Το πολιτικό déjà vu του 2012

Η σύγκριση με το 2012 δεν είναι τυχαία. Τότε πάλι το ΠΑΣΟΚ συγκυβερνούσε με τη ΝΔ — και μάλιστα με τη ΔΗΜΑΡ στη μέση. Η κεντροαριστερά αποδιαρθρώθηκε, η βάση ένιωσε προδομένη και αναζήτησε νέο πολιτικό φορέα που να εκφράζει καθαρά την προοδευτική της ταυτότητα.

Ο Αλέξης Τσίπρας, νεαρός τότε αλλά πολιτικά αιχμηρός, ήταν ο μόνος που μπόρεσε να αρθρώσει έναν καθαρό αντιδεξιό λόγο, να ενώσει τις προοδευτικές δυνάμεις και να συγκροτήσει ένα εναλλακτικό κυβερνητικό σχέδιο. Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό: από κόμμα του 4% βρέθηκε στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης και, πολύ σύντομα, στη διακυβέρνηση.

Το 2025 οι ομοιότητες είναι παραπάνω από εμφανείς. Ένα ΠΑΣΟΚ που κινδυνεύει να ξαναγίνει συμπλήρωμα της ΝΔ. Ένα εκλογικό σώμα που δεν αντέχει άλλη μία θεσμική υποταγή της σοσιαλδημοκρατίας στη δεξιά. Και ένας Αλέξης Τσίπρας που περιμένει, μελετά και ετοιμάζει το επόμενο βήμα. Όπως τότε.

Ο Τσίπρας ως ο μόνος αξιόπιστος φορέας προοδευτικής σταθερότητας

Ο λόγος που ο Τσίπρας μπορεί να επαναλάβει το 2012 είναι απλός: παραμένει ο μοναδικός πολιτικός στον προοδευτικό χώρο με πραγματική ηγετική ακτινοβολία. Έχει κυβερνήσει, έχει διαπραγματευτεί, έχει αντέξει κρίσεις, έχει συγκροτήσει κυβερνητικό πρόγραμμα, έχει διεθνή παρουσία. Κανένας άλλος στον χώρο της κεντροαριστεράς δεν διαθέτει αυτό το πολιτικό βάθος.

Και γι’ αυτό ο νέος φορέας του —όταν ανακοινωθεί— δεν θα είναι ένα κόμμα της στιγμής, αλλά η φυσική συνέχεια μιας πολιτικής διαδρομής που μπορεί να επανενώσει τις προοδευτικές δυνάμεις και να δημιουργήσει ξανά έναν πόλο εξουσίας απέναντι στη δεξιά.

Συμπέρασμα: Η αναμονή δεν είναι παύση· είναι προετοιμασία

Ο Αλέξης Τσίπρας δεν ανέβαλε την αναγγελία του νέου φορέα. Απλώς περιμένει τη στιγμή που το πολιτικό τοπίο θα αναγκάσει τον προοδευτικό κόσμο να επιλέξει. Και τότε, όπως το 2012, η απάντηση θα είναι ξανά ο ίδιος: ο μόνος που μπορεί να συγκροτήσει έναν πλειοψηφικό προοδευτικό πόλο.

Ο Τσίπρας γνωρίζει ότι η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται αυτούσια, αλλά η πολιτική δυναμική επανέρχεται με παρόμοιες μορφές. Και σε αυτή τη δυναμική, ο ίδιος εμφανίζεται ξανά ως ο φυσικός ηγέτης του προοδευτικού χώρου.