Το βιβλίο του Αλέξη Τσίπρα ''Ιθάκη'' επαναφέρει στο προσκήνιο μία από τις πιο φορτισμένες πολιτικές στιγμές της Ελλάδας: την απόφαση για το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου 2015. Ο πρώην πρωθυπουργός αποτυπώνει με λεπτομέρεια τις σκηνές, τις σκέψεις και τις αγωνίες που προηγήθηκαν της κρίσιμης επιλογής του, ενώ ταυτόχρονα, η αφήγησή του αναδεικνύει έντονα τις διαφορές ανάμεσα στη δική του αποφασιστικότητα και την αμφιταλάντευση που χαρακτήρισε την αντίστοιχη απόπειρα του Γιώργου Παπανδρέου το 2011. Η σύγκριση είναι αναπόφευκτη: ο Τσίπρας προχώρησε και πραγματοποίησε το δημοψήφισμα· ο Παπανδρέου απλώς το πρότεινε στους Ευρωπαίους, χωρίς ποτέ να το θέσει ενώπιον του ελληνικού λαού.
Στην ''Ιθάκη'', ο Τσίπρας περιγράφει τη «ιστορική από κάθε άποψη» σύσκεψη της 26ης Ιουνίου 2015: «Στην ιστορική από κάθε άποψη εκείνη σύσκεψη της 26ης Ιουνίου, πέρα από μένα παρίσταντο ο Δραγασάκης, ο Καμμένος, ο Κοτζιάς, ο Λαφαζάνης, ο Βούτσης, ο Παππάς, ο Τσακαλώτος, η Βαλαβάνη, ο Μάρδας, ο Χουντής, ο Μπαλτάς, ο Σκουρλέτης, ο Φλαμπουράρης, ο Παρασκευόπουλος, ο Σταθάκης και ο Κουρουμπλής. Εισαγωγικά, τους ζήτησα να κάνουμε μια σύντομη και όχι πολύωρη συνεδρίαση, υπό ειδικές συνθήκες μάλιστα, να απομακρύνουμε δηλαδή τα κινητά μας και να μην έχουμε καμιά εξωτερική επικοινωνία μέχρι να καταλήξουμε και να κάνουμε ανακοινώσεις. Έπεσε παγωμάρα στην αίθουσα. Έβλεπα τον έναν να κοιτάζει τον άλλον με κλεφτές ματιές, που φανέρωναν άγνοια αλλά και αγωνία για το τι επρόκειτο να τους πω».
Από εκεί και πέρα, ο πρώην πρωθυπουργός καταγράφει πώς εισήγαγε ευθέως το θέμα: «Αμέσως μετά ξεκίνησα την εισήγησή μου, μπαίνοντας κατευθείαν στο θέμα», ενώ παρουσιάζει τις τοποθετήσεις που ακολούθησαν και τις δραματικές προειδοποιήσεις του Πάνου Καμμένου: «Στη συνέχεια πήρε τον λόγο ο Καμμένος. Ο Πάνος, με το γνώριμο εκρηκτικό του ταμπεραμέντο, μπήκε δυνατά, μίλησε για φιτίλια που είχαν ήδη ανάψει, για ειδικές καταστάσεις, για σενάρια σχεδόν πολεμικά. Πρότεινε τρία πράγματα: Πρώτον, να έχουμε απόλυτα καθαρή απάντηση στο ερώτημα: Τι κάνουμε αν επικρατήσει το “Όχι”;. Δεύτερον, πρότεινε να κηρυχθεί η χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και η Κυβέρνηση να προχωρήσει άμεσα, με δική της πρωτοβουλία, στο κλείσιμο των τραπεζών. Τρίτον, υποστήριξε ότι έπρεπε να είμαστε προετοιμασμένοι και για το “σενάριο της επιτυχίας”: αν οι εταίροι αποδέχονταν την πρότασή μας πριν από το δημοψήφισμα δηλαδή».
Από τις περιγραφές προκύπτει μια διαδικασία καθόλου τυχαία: ο Τσίπρας είχε ξεκάθαρο σχέδιο, πλήρη επίγνωση του πολιτικού ρίσκου και συγκεκριμένο στόχο. Ήθελε το δημοψήφισμα και το έκανε. Προχώρησε θεσμικά, επίσημα, με πολιτική υπογραφή και με απόφαση να θέσει το ερώτημα στην κρίση των πολιτών. Η πράξη αυτή τον διαφοροποιεί ριζικά από τη στάση του Παπανδρέου το 2011, ο οποίος δεν ανακοίνωσε ποτέ κανένα δημοψήφισμα εντός Ελλάδας, ούτε έθεσε ποτέ το ερώτημα στους πολίτες. Αντιθέτως, περιορίστηκε στο να προτείνει τη διεξαγωγή του στους Ευρωπαίους εταίρους, προκαλώντας αλυσιδωτές αντιδράσεις και καταλήγοντας να υποχωρήσει μέσα σε ελάχιστες ημέρες.
Η γαλλική εβδομαδιαία εφημερίδα Le Canard Enchaîné δημοσίευσε τότε αποκαλυπτικές λεπτομέρειες για την οργή του Νικολά Σαρκοζί στο γαλλικό υπουργικό συμβούλιο μετά τη σύνοδο των Καννών. Σύμφωνα με το δημοσίευμα: «Είναι ένας μαλ.@.κας, ένας πραγματικός μαλ.@.κας που αφού αποδέχτηκε τη δανειακή σύμβαση μετά γύρισε στην Ελλάδα και εξήγγειλε δημοψήφισμα χωρίς να μας ενημερώσει. Ήταν μια πισώπλατη μαχαιριά εναντίον της ευρωζώνης από έναν τρελό». Η οργή δεν περιορίστηκε σε κλειστές πόρτες. Στις Κάννες λέγεται πως ο Σαρκοζί, σε κατάσταση υστερικής έντασης, πάτησε το ένα πόδι στην καρέκλα του και ετοιμάστηκε να ανέβει στο τραπέζι, ενώ συνεργάτες του τον συγκράτησαν φωνάζοντας προς τον Παπανδρέου: «You are a f..cking psycho». Η Άνγκελα Μέρκελ, χωρίς να χρησιμοποιήσει χυδαίες εκφράσεις, του είπε ότι είναι αδιανόητο να αποφασίζει για το μέλλον της ευρωζώνης χωρίς να έχει ενημερώσει κανέναν.
Τα γεγονότα αυτά δεν αποτελούν απλώς διπλωματικό επεισόδιο· συνθέτουν μια εικόνα πρωθυπουργού που βρέθηκε πλήρως εκτεθειμένος, χωρίς σχέδιο και χωρίς τη δυνατότητα να υποστηρίξει την ίδια του την πρόταση. Την ίδια στιγμή, η ιστορία κλείνει ειρωνικά τον κύκλο της: ο άνθρωπος που τότε εξευτέλισε τον Έλληνα πρωθυπουργό διεθνώς, ο Νικολά Σαρκοζί, έχει πλέον καταδικαστεί και φυλακιστεί για σοβαρό σκάνδαλο διαφθοράς, γεγονός που απογυμνώνει ακόμη περισσότερο την υπεροψία και την επιθετικότητά του εκείνης της περιόδου.
Στον αντίποδα, ο Τσίπρας παρουσιάζει στο Ιθάκη έναν ηγέτη που πήρε σκληρές αποφάσεις, δεν υποχώρησε, δεν κάμφθηκε από πιέσεις και δεν αρκέστηκε να «το προτείνει». Το δημοψήφισμα έγινε. Οι πολίτες ψήφισαν. Η κυβέρνηση στάθηκε στο ύψος της επιλογής που η ίδια εισηγήθηκε. Όποια κι αν είναι η κριτική που μπορεί να γίνει για την επόμενη ημέρα, η ουσία παραμένει: ο Τσίπρας έθεσε την κυριαρχία του λαού στο επίκεντρο και δεν άφησε την πολιτική ευθύνη να χαθεί σε ευρωπαϊκούς διαδρόμους.
Γι’ αυτό και η σύγκριση ανάμεσα στις δύο περιπτώσεις δεν αφορά μόνο τη διαδικασία, αλλά και την ουσία της ηγεσίας. Από τη μία ένας πρωθυπουργός που υποχώρησε πριν καν φτάσει στο σημείο μηδέν· από την άλλη ένας ηγέτης που ολοκλήρωσε αυτό που πρότεινε και πήρε το ρίσκο ως το τέλος. Και αυτή είναι η ειδοποιός διαφορά που κάνει την αφήγηση του βιβλίου ''Ιθάκη'' να ξεχωρίζει.
%20(1).jpg)
0 Σχόλια