Ο Αλέξης Τσίπρας δίνει φωνή στο αίτημα να φύγει η Δεξιά - Γράφει ο Λάμπρος Παπαδής

 

Η χθεσινή εικόνα στο κατάμεστο Παλλάς δεν ήταν μια συνηθισμένη πολιτιστική εκδήλωση. Ήταν μια στιγμή πολιτικής επανεκκίνησης, ένα μήνυμα ότι ο Αλέξης Τσίπρας επιστρέφει στον δημόσιο βίο όχι απλώς ως συγγραφέας ενός επιτυχημένου βιβλίου, αλλά ως φορέας μιας ευρύτερης προοδευτικής πρότασης για την Ελλάδα του σήμερα. Η παρουσία του κοινού –πλημμυρισμένοι διάδρομοι, ασφυκτική πληρότητα, ενθουσιασμός– αποκάλυψε ότι ένα μεγάλο τμήμα της κοινωνίας εξακολουθεί να αναζητά φωνές που δεν φοβούνται να μιλήσουν καθαρά, να συγκρουστούν και να υπερασπιστούν την αλήθεια απέναντι σε μια κυβερνητική εξουσία που έχει κάνει την ωραιοποίηση της πραγματικότητας μόνιμο εργαλείο πολιτικής επιβίωσης.

Ο Αλέξης Τσίπρας δεν κρύφτηκε πίσω από τον ρόλο του συγγραφέα. Αντιθέτως, αξιοποίησε τη δυναμική της στιγμής για να καταθέσει μία ολοκληρωμένη πολιτική παρέμβαση. Με σαφήνεια και αιχμηρότητα, αποδόμησε τις κατηγορίες που εκτοξεύονται σε βάρος του και υπενθύμισε ποιοι ευθύνονται πραγματικά για τη χρεοκοπία και την κοινωνική κατάρρευση της προηγούμενης δεκαετίας. Η φράση του περί «εκείνων που διέπραξαν το έγκλημα και σήμερα ζητούν τα ρέστα» δεν ήταν μια ακόμη ρητορική αιχμή· ήταν μια υπενθύμιση ότι η δημόσια συζήτηση στην Ελλάδα παραμένει όμηρος ενός πολιτικού αναθεωρητισμού που προσπαθεί να σβήσει τα ίχνη των ευθυνών της παράταξης που κυβερνά σήμερα.

Πέρα όμως από την αναμέτρηση με το παρελθόν, ο Αλέξης Τσίπρας έδειξε ότι η ουσία της επιστροφής του αφορά το μέλλον. Με αυτοκριτική διάθεση –ένα χαρακτηριστικό σπάνιο στην ελληνική πολιτική σκηνή– μίλησε για τα λάθη και τις παραλείψεις της περιόδου διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς να απεμπολεί τις κατακτήσεις και τις στρατηγικές επιλογές που οδήγησαν τη χώρα έξω από την ασφυκτική επιτροπεία. Η «Ιθάκη», όπως την παρουσίασε, δεν είναι ένα βιβλίο αυτοδοξασίας. Είναι ένας απολογισμός με τόλμη και ειλικρίνεια. Και αυτή η στάση διαφοροποιεί ουσιαστικά τον Τσίπρα από το σημερινό πολιτικό προσωπικό που κυβερνά, το οποίο εξακολουθεί να αρνείται πεισματικά κάθε αναγνώριση λαθών, ακόμη και όταν οι επιπτώσεις της πολιτικής του είναι ορατές παντού.

Η κριτική του στην κυβέρνηση Μητσοτάκη ήταν καίρια και συγκεκριμένη. Περιέγραψε με ακρίβεια την κοινωνική πραγματικότητα μιας χώρας που παραμένει καθηλωμένη στις τελευταίες θέσεις της Ευρώπης σε μισθούς, αγοραστική δύναμη και κοινωνικό κράτος. Σε μια Ελλάδα όπου η φτώχεια επεκτείνεται, η νεολαία αισθάνεται εγκλωβισμένη και οι αγρότες βλέπουν το εισόδημά τους να συρρικνώνεται, την ώρα που ένας στενός κύκλος οικονομικής ισχύος ευημερεί υπερβολικά. Αυτή η ανισορροπία δεν είναι φυσικό φαινόμενο· είναι το αποτέλεσμα μιας πολιτικής που εμπιστεύεται τυφλά τα αποτυχημένα μοντέλα της «κορυφής προς τα κάτω» ανάπτυξης και υποβαθμίζει συστηματικά δημόσιες υπηρεσίες όπως η Υγεία και η Παιδεία.

Όμως ο Τσίπρας δεν έμεινε στην καταγγελία. Πρότεινε ένα πλαίσιο βαθιάς ανανέωσης του προοδευτικού χώρου, το οποίο δεν περιορίζεται στα κομματικά σύνορα. Μίλησε για μια παράταξη «μεγάλη, πολύχρωμη, κινηματική και αποφασισμένη» – ένα σχήμα που υπερβαίνει την παραδοσιακή Αριστερά, αγκαλιάζει δημοκρατικούς πολίτες από διαφορετικές διαδρομές και ξαναδίνει πολιτική υπόσταση σε όσους αισθάνονται εγκαταλελειμμένοι από το σημερινό πολιτικό σύστημα. Σε μια εποχή κόπωσης, κυνισμού και απαξίωσης της πολιτικής, αυτή η πρόταση έχει ιδιαίτερο βάρος. Δείχνει έναν πολιτικό που, παρά την αποχώρησή του από τη Βουλή, δεν εγκαταλείπει την ιδέα της συλλογικής αλλαγής.

Εξίσου σημαντική ήταν η τοποθέτησή του για την εξωτερική πολιτική. Σε μια Ευρώπη που διολισθαίνει σε λογικές στρατιωτικοποίησης και άκριτης ευθυγράμμισης, ο Τσίπρας υπενθύμισε ότι ο ρόλος της Ελλάδας δεν μπορεί να είναι αυτός του παθητικού συμμετέχοντα σε συγκρούσεις που την ξεπερνούν. Χρειάζεται μια φωνή ειρήνης, μια χώρα που υπερασπίζεται το διεθνές δίκαιο στην πράξη, όχι επιλεκτικά. Η ξεκάθαρη τοποθέτησή του για τον πόλεμο στη Γάζα και η θέση υπέρ της αναγνώρισης του παλαιστινιακού κράτους δείχνουν ότι παραμένει προσηλωμένος στις αρχές που έκαναν ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας να τον εμπιστευθεί ως ηγέτη.

Το μήνυμα της χθεσινής βραδιάς ήταν διπλό. Από τη μία, ο Τσίπρας επιστρέφει ως πολιτικός που έχει κάνει τον κύκλο της εξουσίας, έχει αναμετρηθεί με τα δύσκολα και επιλέγει να μιλήσει ανοιχτά για αυτά. Από την άλλη, θέτει στο προσκήνιο μια στρατηγική προοδευτικής ανασύνθεσης που δεν εξαντλείται σε εκλογικές φιλοδοξίες, αλλά στοχεύει σε μια ουσιαστική αλλαγή νοοτροπίας και πολιτικής λειτουργίας.

Και το κοινό στο Παλλάς έδειξε ότι αυτή η πρόταση βρίσκει ήδη απήχηση. Η χώρα χρειάζεται πράγματι ένα «σοκ εντιμότητας και δικαιοσύνης», όπως είπε. Και ίσως ο μόνος που μπορεί να το διατυπώσει με τέτοια συνέπεια είναι κάποιος που βγήκε από τις συμπληγάδες της κρίσης όχι άμοιρος ευθυνών, αλλά με το θάρρος της αυτοκριτικής και την επιμονή να ξαναμιλήσει για συλλογική προοπτική.

Η «Ιθάκη» λοιπόν δεν είναι το τέλος ενός ταξιδιού. Είναι το σημείο εκκίνησης για μια νέα πολιτική διαδρομή που αφορά όχι μόνο τον Αλέξη Τσίπρα, αλλά και όλους όσοι πιστεύουν ότι η Ελλάδα μπορεί –και πρέπει– να αλλάξει πορεία.